مزیت کاشت ایمپلنت دندان جلوگیری مؤثر از تحلیل رفتن لثه و تحلیل رفتن استخوان است که این مشکلات در زمان استفاده از دندان مصنوعی شایع هستند. ایمپلنت‌های دندان جایگزین‌های حیاتی و طبیعی‌تری برای دندان‌های کنده شده یا کشیده شده می‌باشند. ایمپلنت‌های دندانی در استخوان فک قرار داده میشوند تا مانند ریشه دندان طبیعی به نظر برسند و امروزه با پشتیبانی از فناوری روز، کیفیت دندان‌های مجاور تحت تأثیر ایمپلنت دندان قرار نمی‌گیرد.
برای احتیاط باید بگوییم که تمیز کردن و مراقبت از ایمپلنت‌های دندانی دقیقاً مانند تمیز کردن دندان‌های طبیعی، امری حیاتی است. ایمپلنت‌های دندانی شبیه به دندان‌های طبیعی هستند زیرا هر دو برای پشتیبانی به بافت‌های سالم وابسته هستند و در صورت عدم مراقبت هر دو می‌توانند دچار خرابی و عفونت شوند.
نحوه نگهداری از ایمپلنت دندان
موفقیت در درمان ایمپلنت در دراز مدت، به طور اساسی به نحوه‌ی مراقبت و نگهداری و تمیز کردن آن‌ها، در خانه و همچنین به صورت حرفه‌ای در مطب دندانپزشکی در هر 6 ماه، بستگی دارد.
از دندان خود به عنوان ابزار استفاده نکنید
پس از فرایند پیوند استخوانی (osseointegration)، ایمپلنت‌های دندانی کاملاً در فک محکم میشوند و درست مانند ریشه‌های طبیعی دندان، پشتیبانی مطلوبی را برای کارهای دندانپزشکی ارائه می‌دهند.
با این وجود، همانطور که در مورد دندان‌های طبیعی وجود دارد تا زمانی که دست به کارهای سخت و شدید و مخربی نزنید، مانند باز کردن بسته‌ها، جویدن ناخن، استخوان یا سایر چیزهای سخت (خودکار یا مداد و غیره)، خرد کردن آب‌نبات چوبی، شکستن پوست آجیل‌ها و تخمه و بادام شکستن، هیچ خطری آن‌ها را تهدید نمی‌کند.
شما برای ایمپلنت‌های دندان، هزینه‌ی قابل‌توجهی را پرداخت کرده‌اید و توصیه می‌شود که به‌خوبی از ایمپلنت‌ها مراقبت کنید!
مایعات خیلی داغ ننوشید!
ایمپلنت‌های دندانی دستگاه‌ها و پیچ‌های فلزی (تیتانیوم) هستند و گرما را بسیار سریع‌تر از بافت‌های نرم طبیعی در بدن انسان نگه می‌دارند. هنگام مصرف مایعات بسیار داغ، گرما درون بدنه‌ی ایمپلنت ذخیره می‌شود و به استخوان اطراف آن هدایت می‌شود و این امر سلول‌ها را از طریق سوزاندن از لایه فوقانی تخریب می‌کند. تخریب مکرر این سلول‌ها، همراه با نیروهای مکانیکی وارد شده توسط ایمپلنت در طی جویدن باعث از دست رفتن پایداری و ضمناً لق شدن ایمپلنت دندان می‌شود. قانون این است: اگر فکر می‌کنید مایعی خیلی داغ و سوزاننده است، آن را ننوشید!!!
مایعات گرم و مواد غذایی سرد را باهم یا پشت سر هم استفاده نکنید!
تاج یا روکشی که بر روی ایمپلنت شما نصب شده است، مطمئناً از جنس پرسلن (سرامیک دندان) ساخته شده است. پرسلن که نوعی شیشه است، با گرما منبسط و با سرما منقبض می‌شود؛ بنابراین، اگر غذاهای یا مایعات بسیار سرد مصرف کنید و فوراً پس از آن غذاهای بسیار گرم بخورید، شکاف‌هایی در توده‌ی پرسلن ظاهر میشوند که به زودی، تحت تأثیر فشار حاصل از غذاهای سخت‌تر، شکسته شده و به تکه‌تکه‌های سرامیکی تبدیل میشوند.
اغلب اوقات بیماران ادعا می‌کنند که “روکش دندان من وقتی چیزی نمی‌خوردم / یا وقتی غذای نرمی می‌خوردم شکست “. در حقیقت، این شکاف قبلاً به خاطر یک تنش مضر و تغییر ناگهانی از گرم و سرد شدن به وجود آمده بود و این اتفاق غیرمنتظره رخ داد. پرسلن دندانی به همان سختی و استحکام دندان طبیعی است خشن یا حتی میزان سختی بیشتری از مینای دندان طبیعی دارد. به همین دلیل است که این روکش با خوردن نان، کیک اسفنجی یا سوپ امکان ندارد شکسته شود.
همین اتفاق می‌تواند در مورد دندان‌های طبیعی نیز رخ دهد. با گرم و سرد متناوب، ممکن است در ابتدا شکاف‌هایی در دندان ایجاد شود و سپس رفته رفته منجر به شکستگی‌های مینای دندان گردد، در ابتدا دندان حساسیت پیدا می‌کند و سپس بسیار دردناک خواهد شد؛ بنابراین، اگر سوپ یا قهوه داغ می‌نوشید، بلافاصله برای دسر بستنی نخورید. اگر این کار را انجام دهید، در پایان ممکن است با یک تکه از مینای دندانتان یا پرسلن درون غذا مواجه شوید؛ و جالب این است که پس از این اتفاق، برای هیچ چیز از دندان‌پزشک خود ناراحت خواهید شد …
سیگار کشیدن را کنار بگذارید یا حداقل کمتر کنید!
این موضوع کاملاً شناخته است که استعمال دخانیات می‌تواند موجب چندین اختلال در دهان و دندان شود: بیماری پریودنتال، تحلیل استخوان فک بالا، جمع شدن لثه، از دست دادن دندان و … در عین حال ثابت شده است که سیگار کشیدن می‌تواند منجر به از بین رفتن ایمپلنت دندان شود.
از نظر علمی ثابت شده است که نیکوتین جریان خون را از جمله در اجزای دهان (فک بالا، لثه و غیره) به شدت کاهش می‌دهد. بافت‌های حفره دهان مانند تمام بافت‌های بدن با خون تغذیه میشوند. کشیدن پیپ به دلیل دمای بالای تولید شده در دهان، می‌تواند ضرر بیشتری نسبت به سیگار کشیدن داشته باشد. آسیب به کلیه بافت‌های دهان (استخوان، لثه، زبان و مخاط گونه) ممکن است به طور غیرمستقیم به ایمپلنت دندان آسیب بزند (ایمپلنت در استخوان محک و ثابت شده است و اگر استخوان از بین برود، ایمپلنت نیز از جای خود خارج می‌شود). ناگفته نماند که استعمال دخانیات می‌تواند باعث بروز انواع سرطان در سطح بافت نرم دهان (زبان، لب‌ها و گونه‌ها) شود.
افرادی که سیگار کشیدن را قبل و حین بهبودی ایمپلنت قطع نمی‌کنند، باید انتظار افزایش خطر بروز عوارض، به ویژه از طریق عفونت ناحیه عمل شده را داشته باشند.
به همین دلیل است که برای جلوگیری از شکست‌های احتمالی و بهبود نتیجه، پزشکان اصرار دارند که سیگار کشیدن، 3 الی 4 هفته قبل از جراحی و 3 تا 4 هفته دیگر بعد از جراحی به طور کامل قطع شود. بیماران سیگاری که ایمپلنت دندان انجام می‌دهند و این دستورالعمل‌ها را نادیده می‌گیرند باید از خطری که برای خود می‌پذیرند آگاه باشند!!!
از مسواک‌های برقی ویبره دار استفاده نکنید!
هنگامی که از مسواک برقی استفاده می‌کنید، ارزش‌هایی ایجاد می‌شود که پیچ‌های داخلی که پایه‌های پروتز را ثابت نگه می‌دارد، ضعیف و شل می‌کند. برای از دست دادن ثبات تاج دندان کافی است که این پیچ کمی ضعیف شود. تحت تأثیر نیروی جویدن، این پیچ به تدریج ضعیف و ضعیف تر می‌شود و تاج شروع به حرکت قابل‌توجهی می‌کند و بعدها این موضوع بیمار را نگران خواهد کرد. حالت خوب این وضعیت این است که بیمار با مشاهده‌ی اولین علائم بی‌ثباتی روکش و تاج دندان، خود را به مطب دندانپزشکی برساند، پزشکان قادر به خارج کردن آن نخواهند بود (باید سمنت ریخته شود) و مجبورند روکش مصنوعی دندان را ببُرند و روکش جدیدی را روی ایمپلنت قرار دهند و این طبیعتاً هزینه‌های اضافی را در بر خواهد داشت. همچنین حالت بد این وضعیت این است که آن بیمار اعتنایی به حرکت کردن روکش تاج دندان بر روی ایمپلنت نداشته باشد و این مسئله منجر به حرکت کردن و لق شدن ایمپلنت می‌شود؛ و دوباره … شما از دندان‌پزشک خود ناراحت خواهید شد …
به همین دلیل تاج‌های پیچ‌دار بیشتر از تاج‌های سیمنت دار روی ایمپلنت‌ها ترجیح داده میشوند، حتی اگر کمی گران‌تر باشند.
از نخ دندان در اطراف ایمپلنت استفاده نکنید!
اول از همه، شما باید درک کنید که ایمپلنت دندان، دیگر یک دندان طبیعی نیست. لثه از طریق یک رباط بسیار قدرتمند، با گیرنده‌ها و اعصاب خاص خود، به دندان متصل می‌شود. به آن‌ها رباط پریودنتال می‌گویند. هنگام تمیز کردن دندان‌های طبیعی با نخ دندان توصیه می‌شود که نخ را به روی لثه فشار دهید. رباط فیبری از ناحیه محافظت می‌کند و اعصاب احساس درد را منتقل می‌کنند و با میزان نیروی مناسبی برای تمیز کردن، از آسیب احتمالی جلوگیری می‌کند.
برای ایمپلنت، هیچ رباط پریودنتال متصلی وجود ندارد. در اطراف ایمپلنت، فقط یک منطقه لثه ضخیم شده وجود دارد که فضا را کاملاً می‌بندد (به اصطلاح مهر و موم می‌کند) که مقاومت می‌دارد و انتهای عصبی وجود ندارد؛ بنابراین، در صورت کشیدن نخ دندان، این “مهر و موم ” لثه به راحتی توسط نخ دندان آسیب می‌بیند و به دلیل عدم وجود انتهای عصبی، دردی در هنگام نفوذ نخ به لثه ایجاد نمی‌شود. استفاده تهاجمی از نخ دندان برای ایمپلنت، “پاکت ” های داخل لثه را باز می‌کند، جایی که باکتری‌ها تجمع می‌کنند و باعث التهاب (التهاب مخاط اطراف ایمپلنت – peri-implant mucositis) میشوند. در این سطح، باکتری‌های جمع شده و خارج نشده به ایمپلنتی که روی استخوان را پوشانده است نفوذ کرده و باعث عفونت و شل آن میشوند (عفونت ایمپلنت- peri implantitis). اگر peri implantitis، به موقع درمان نگردد یا به صورتی نادرست تحت درمان قرار گیرد، منجر به لق شدن ایمپلنت دندان می‌شود.
- لثه به ایمپلنت چسبیده است (“مهر و موم ” اطراف ایمپلنت)
- استفاده محتاطانه از نخ دندان (باعث صدمه به لثه نشود)
- استفاده شدید از نخ دندان و بریدن “مهر و موم ” لثه
- باز کردن فضای محافظ و ورود باکتری‌ها به استخوان و ایمپلنت
- از بین رفتن ایمپلنت که روی استخوان را پوشانده است (پری ایمپلنتیت) منجر به از بین رفتن ایمپلنت می‌شود
اگر احساس می کنید می‌توانید با نخ دندان، محیط اطراف ایمپلنت را بدون نفوذ بیش از 1-2 میلی‌متر به زیر لثه تمیز کنید، می‌توانید این کار را انجام دهید. برعکس، اگر فکر می کنید برای انجام این کار صبر و مهارت خاصی ندارید، بهتر است نخ دندان کشیدن را کنار بگذارید تا آسیب غیر قابل جبرانی به ایمپلنت وارد نکنید.
نکات احتیاطی برای استفاده از مینی مسواک بین دندانی
هنگام استفاده از سایر وسایل بهداشتی در منزل برای ایمپلنت دندان مانند مینی مسواک بین دندانی باید همین موارد احتیاطی را یادآوری کرد. این “مینی مسواک‌ها ” برای تمیز کردن اطراف دندان‌های طبیعی، در قسمت پایه و نزدیک لثه‌ها بسیار مناسب هستند. اگرچه در صورتی که فضای بین ایمپلنت‌ها یا بین ایمپلنت‌ها و دندان‌های طبیعی خیلی باریک (چسبیده) باشد، لثه‌های اطراف ایمپلنت می‌توانند با حرکات شدید این مسواک‌ها به راحتی آسیب ببینند.
شستشوی لثه با شستشو دهنده‌های دهان یا (Oral Irrigator )
یک روش عالی برای تمیز کردن اطراف ایمپلنت‌ها، شستن لثه با وسیله‌ی مخصوص شستشوی دهان یا همان واتر جت (یا واترپیک- Waterpick). این وسیله، یک جت (اسپری) از آب تحت فشار را بیرون می‌دهد که بدون تماس یافتن به بافتی، فضای بین دندان‌ها را تمیز می‌کند؛ اما یک بار دیگر، در این مورد، فشار جت باید به درستی تنظیم شود تا به لثه‌های اطراف ایمپلنت آسیب نزند. توصیه بیشتر کارشناسان، استفاده از نسخه قابل حمل واترپیک (Waterpik) می‌باشد که جهت اسپری کردن آب و قدرت آن را می‌توان بهتر تنظیم کرد.
بهداشت حرفه‌ای
همه‌ی کسانی که مدرک دندانپزشکی دارند، از تجربه و فناوری لازم برای درمان و بهداشت ایمپلنت دندان برخوردار نیستند! ایمپلنت، درمان‌های گران قیمتی است و بنابراین نیاز به مراقبت‌های ویژه و پیشرفته‌ای دارد!!!
اگر درمان ایمپلنت دندان در کلینیک‌های تخصصی کاشت ایمپلنت انجام گرفته است و به دلایلی تصمیم گرفتید که مراقبت‌ها و تمیز کردن حرفه‌ای دندان‌هایتان را در جای دیگری انجام دهید، باید در مورد انجام ایمپلنت‌های دندانی به دندان‌پزشک یا متخصص مورد نظر اطلاع دهید. پزشک متخصص باید در مورد اینکه کدام دندان با ایمپلنت دندان جایگزین شده است مطلع شود. کاشت دندان محسوس و مشخص نیست و تاج‌های مصنوعی که بر روی ایمپلنت قرار گرفته‌اند، می‌توانند با تاج‌های طبیعی روی دندان‌های طبیعی اشتباه گرفته شوند.
اگر تمیز کردن بدون اشعه ایکس پانوراما آغاز شده باشد (در حالت ایدئال از تکنولوژی دیجیتال برای کمترین میزان اشعه استفاده می‌شود)، متخصص دندانپزشکی قادر به فهمیدن اینکه بدانند که کدام یک از تاج‌ها بر پایه‌ی ایمپلنت‌های دندانی قرار گرفته است نخواهد بود (در کلینیک‌های تخصصی ایمپلنت، سابقه رادیولوژی شما کامل بوده و در داخل نرم‌افزارهای تخصصی بایگانی شده است). اگر دندانپزشکی با عجله کار تمیز کردن دندان‌های شما را انجام دهد و یا تجربه لازم برای این نوع بهداشت خاص را نداشته باشد، ممکن است بدون شناسایی تاج‌های پشتیبانی شده توسط ایمپلنت، کار را شروع کنند.
ایمپلنت‌ها و تاج‌های روی آن‌ها به وسایل تمیز کننده خاصی احتیاج دارد که به لثه‌ها آسیب نرسانند یا مناطق تیتانیومی در مجاورت تاج را خراش ندهند. تیتانیوم به راحتی خراشیده شده و باعث ایجاد سطوح چسبنده برای پلاک های دندانی می‌شود و بنابراین پس از انجام این مراقبت‌ها به روشی نادرست، اندکی بعد پلاک و جرم باکتریایی به منطقه تمیز شده حمله می‌کند. دستگاه‌های اولتراسوند متداول که مخصوص تمیز کردن دندان‌های طبیعی ساخته شده‌اند، باعث بروز بلایای واقعی در ایمپلنت‌ها میشوند! حتی یک دوز ظریف از ارتعاشات اولتراسوند مجاز نیست، زیرا ایمپلنت‌ها در هنگام استفاده از سرهای فولادی معمولی که سطح تیتانیوم را تخریب می‌کنند، دچار آسیب جبران ناپذیری خواهند شد. استفاده از جت‌های تمیزکننده با پودرهای فرسایشی (با جریان هوا) نیاز به دقت و همچنین دستگاه‌ها و پودرهای مخصوص برای ایمپلنت دارد. برای تمیز کردن و ضد عفونی نهایی با لیزر، از دستگاه‌های خاصی با قدرت تنظیم شده و کنترل شده به منظور جلوگیری از سوختن بافت نرم و ذخیره گرمای ناشی از لیزر به ایمپلنت‌های دندانی، استفاده می‌شود. علاوه بر این، دندان‌پزشک مور نظر باید تجربه لازم برای این نوع بخصوص از بهداشت دهان و دندان را داشته باشد، بنابراین در این صورت این درمان محافظه‌کارانه و پیشگیری کننده خواهد بود و مخرب نیست و منجر به از بین بردن نتایج حاصل از درمان موفقیت آمیز ایمپلنت نمی‌شود.
در کلینیک‌های مخصوص ایمپلنت، پرسنل واجد شرایط و با تجربه در انجام اقدامات بهداشت حرفه‌ای برای ایمپلنت می‌باشند.
انجام تمیز کردن حرفه‌ای، هر 4 یا 6 ماه یکبار بسیار مهم است. در کلینیک‌های مخصوص ایمپلنت، هنگام معاینات منظم، دندان‌پزشک سطح استخوان اطراف ایمپلنت‌ها (عنصر حیاتی) را با دقت بررسی می‌کند و وضعیت لثه‌ای که روی ایمپلنت‌ها و همچنین حالت دندان‌ها (قرارگیری ردیف دندان‌ها بر روی‌هم) شما را ارزیابی می‌کند.
عوارض عدم رسیدگی به ایمپلنت‌ها
شما قطعاً زمان و هزینه زیادی را برای ایمپلنت دندان خود صرف کرده‌اید، بنابراین رعایت بهداشت دهان و دندان و مراقبت از ایمپلنت برای جلوگیری از عوارضی که منجر به لق شده و افتادن ایمپلنت می‌شود بسیار مهم است. اگر ایمپلنت خود را از دست دهید، هیچ تضمینی برای ترمیم مجدد دندان شما وجود ندارد.
بهداشت نامناسب دهان و دندان می‌تواند منجر به لق شدن و افتادن ایمپلنت‌ها شود. اگر بهداشت دهان و دندان نامناسبی داشته باشید، باکتری‌ها در سطح ایمپلنت تکثیر میشوند و به سطوح مضری می‌رسند. در نتیجه التهاب لثه ایجاد می‌شود که به آن موکوزیت یا التهاب مخاط دهانی می‌گویند. در صورت عدم درمان این عارضه، ممکن است استخوان موجود در اطراف ایمپلنت تحلیل رفته و منجر به پری ایمپلنتیت (التهابی که بافت‌های نرم و سخت اطراف ایمپلنت دندان را درگیر می‌کند) شود.
پری ایمپلنتیت (التهاب اطراف ایمپلنت با تحلیل رفتن استخوان) را می‌توان با پریودنتیت مقایسه کرد. این دو بیماری از طریق باکتری‌های مشابهی ایجاد می‌شود. به همین دلیل پریودنتیت درمان نشده می‌تواند خطر خرابی ایمپلنت را افزایش دهد. همانند پریودنتیت، پری ایمپلنتیت منجر به تجزیه استخوان فک می‌شود. این امر باعث می‌شود تا ایمپلنت انکوریج و تکیه گاه خود را از دست داده و سست شود. پری ایمپلنتیت در واقع شایع‌ترین علت شل شدن و افتادن ایمپلنت است.
همانند بسیاری از شرایط پزشکی دیگر، به طور کلی در پزشکی دهان و دندان نیز، هرچه مسائل احتمالی زودتر پیگیری و رسیدگی شوند، با روشی ساده‌تر و ارزان‌تری می‌تواند آن‌ها را برطرف کرد. پیشگیری بهتر از درمان است! این فقط به شما بستگی دارد که چقدر برای سلامتی خود ارزش قائل هستید!!!
