دندان درد کودکان و اطفال:علت ها و درمان

دندان‌درد به دلایل بسیاری بروز می‌کند، و ما به عنوان افراد بالغ قادریم آن‌ها را شناسایی کرده و در صورت نیاز به دنبال راهی برای تسکین آن‌ها باشیم. اما در مورد کودکان، دندان‌درد تنها یک درد بی‌پایان است که بدون هیچ نشانه‌های از تسکین باعث آزار کودک می‌شود. دندان‌دردها زمانی رخ می‌دهند که فرسایش یا پوسیدگی به پالپ دندان می‌رسد که حاوی عصب‌ها و رگ‌های خونی کوچکی است که به شدت حساس می‌باشند. یکی از شایع‌ترین دلایل دندان‌درد به نوع رژیم غذایی مربوط می‌شود، مانند نوشیدن بیش از حد نوشابه یا خوردن خوراکی‌هایی که مقدار زیادی قند دارند، مانند شیرینی‌ها.

درمان

برای درمان دندان درد کودکان کمی آب گرم (هرگز از آب سرد یا داغ استفاده نکنید) با یک قاشق چایخوری نمک به تسکین دردش کمک خواهد کرد. کودک می‌بایست هر وقت که احساس درد داشت آب نمک غرغره کند. گذاشتن یک کیسه سرد روی گونه هم می‌تواند به کاهش دردشان کمک کند. البته، اگر مسکن‌های بدون نسخه تأثیری نداشتند و درد در مدت 24 تا 36 ساعت کاهش پیدا نکرد، کودکتان را به یک کلینیک دندانپزشکی اطفال قابل اطمینان ببرید.

یک دندان‌درد، بسته به میزان دردی که ایجاد می‌کند، می‌تواند نشانه هر یک از مشکلات زیر باشد و باید به مرکز دندانپزشکی مراجعه گردد :

•    رشد یک دندان تازه
•    لب‌پریدگی دندان یا ترک برداشتن مینای دندان
•    شل شدن و/یا افتادن پرکردگی

عمل پر کردن دندان می‌تواند با پر کردن پوسیدگی‌ها و حفره‌ها، می تواند در درمان دندان درد شدید موثر باشد. پر کردن دندان یکی از اعمال ترمیمی دندان است که در آن با استفاده از آمالگام نقره یا یک پر کننده کامپوزیتی (سفید)، دندان پوسیده درمان می‌شود. درمان دندان درد با پرکردن دندان از گسترش پوسیدگی به ریشه، که می‌تواند باعث عفونت‌های جدی (از جمله آبسه و غیره) شود جلوگیری می‌کند. همچنین، با انجام این نوع درمان دیگر نیازی به کشیدن دندان نیست. علل پوسیدگی دندان می تواند ناشی از عوامل مختلفی باشد. به عنوان مثال بعضی از پلاک های تشکیل شده از باکتری می توانند شکر و کربوهیدرات های (نشاسته) موجود در غذایی که ما می خوریم را به اسید تبدیل کنند. این اسید می تواند ماده معدنی موجود در مینای دندان که روی عاج دندان قرار دارد را از بین ببرد (همان قسمتی که بر روی دندان مشاهده می شود)، باعث فرسایش مینای دندان شود یا حفره های دندان را افزایش دهد. این پوسیدگی ها در ابتدا به قدری کوچک هستند که امکان مشاهده آنها برای شما وجود ندارد. اما با گذشت زمان این پوسیدگی ها در صورت درمان نشدن بزرگ و بزرگتر خواهند شد. اسید ایجاد شده توسط باکتری ها همچنین می تواند از طریق منافذ ریز به مینای دندان نفوذ کند. به این ترتیب پوسیدگی دندان در ناحیه نرم تر عاج دندان که بخش اصلی دندان محسوب می باشد، به تدریج گسترش پیدا می کند.
•    فرسایش و/یا وجود دندان پوسیده
•    غذا به طور تصادفی بین دندان‌ها گیر کرده و به تدریج در حال دردناک‌تر شدن است. نیرویی که غذای گیر کرده به دندان‌ها وارد می‌کند باعث هل دادن و دور کردن آن‌ها از یکدیگر شده و ریشه دندان‌ها و خط لثه را دردناک می‌کند.

دندانپزشک، نوع درمان دندان‌ درد کودکان را بر مبنای عوامل زیر تعیین می‌کند:

•    سن، وضعیت کلی سلامت و تاریخچه پزشکی کودک
•    میزان شدت عارضه
•    قدرت تحمل کودک در برابر داروی درد دندان ، اعمال و درمان‌های موجود
•    آنچه انتظار می‌رود با پیشرفت عارضه رخ دهد
•    نظر یا اولویت‌های شما

درمان دندان درد می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

•    تجویز آنتی‌بیوتیک‌های خوراکی برای درمان چرک دندان
•    تجویز مسکن
•    کشیدن دندان
•    خشک کردن آبسه، در صورت وجود
•    عصب‌ کشی دندان (یک عمل جراحی که شامل برداشتن عصب و بافت آسیب دیده از وسط دندان است)

اینکه کودکتان موقع مسواک زدن لجاجت کرده و همکاری نمی‌کند، می‌تواند نشان دهنده آن باشد که او دچار دندان درد شده است. در چنین مواردی بدون معطلی در یک کلینیک دندانپزشکی برای او نوبت بگیرید.

 وقتی که کودکتان دچار دندان‌درد شد، می‌بایست با مراجعه به دندانپزشکی کودکان تا جایی که می‌توانید آرام بوده و هوای او را داشته باشید. زمانی که دندان‌درد کودکتان، برای مثال به خاطر ایجاد یک حفره یا شکستگی و لقی دندان، بدتر شد، باید بدون معطلی به یک دندانپزشک کودکان مراجعه کنید. اگر اولین بار است که کودکتان به دندانپزشکی مراجعه می‌کند و می‌بینید که مراجعه به دکتر دندانپزشک اطفال باعث نگرانی او می‌شود، به او نشان دهید که یک متخصص آموزش دیده چگونه می‌تواند به درمان دندان درد کودکان کمک کند. توضیح دادن نحوه کشیدن دندان برای کودک به کاهش نگرانی او کمک کرده و باعث می‌شود که او به بیماری آرام‌تر، ریلکس‌تر و راحت‌تر تبدیل شود.

پیشگیری

به طور مرتب دندان‌های کودکتان را نزد یک دندانپزشک کودکان چکاپ کنید. بر مسواک زدن روزانه کودکتان نظارت کنید. اگر آبی که در خانه می‌نوشید حاوی فلوراید نیست، خمیردندان‌های حاوی فوراید تهیه کنید. طبق یک رژیم غذایی متعادل کودکتان را تغذیه کنید و برای کاهش خطر پوسیدگی دندان کودکان، مصرف غذاهای حاوی قند و نشاسته را برای او محدود کنید. برای جلوگیری از عفونت و دندان‌درد هرگونه حفره‌ای باید به سرعت پر شود. هر چه تعداد دندان‌های شیری دارای حفره کمتر باشد، دندان‌های دائمی کودک سالم‌تر خواهند بود.‌ برای جلوگیری از آسیب‌دیدگی دندان‌های کودک در حین ورزش، حتماً از او بخواهید که از محافظ دهان و دندان استفاده کند، خصوصاً در حین انجام ورزش‌های برخوردی. طبق گزارش‌ها تنها یک سوم ورزشکاران نوجوان کشور در حین انجام ورزش از محافظ‌های دهان و دندان استفاده می‌کنند. آسیب‌های ورزشی، از جمله آسیب‌دیدگی‌های دندان‌ها، دهان و فک، دلیل اصلی مراجعه کودکان به دندانپزشک اطفال و اورژانس ها در هر سال هستند.  در حال حاضر امکان انجام درمان های ارتودنسی پیشرفته ای برای کودکان ۷ تا ۱۱ ساله وجود دارد که می توانند نتایج سودمندی بالاخص در موارد ناهنجاری های فکی به همراه داشته باشند. درمان این دسته از مشکلات نسبت به سنین بالا که فکین و صورت کاملا” تکامل یافته اند می تواند سبب بهبود و یا دست کم جلوگیری از بدتر شدن آن گردد. بدین ترتیب ارتودنسی کودکان و درمان زودهنگام مشکلات فکی ضمن حذف یا تسهیل درمان اضافه در آینده سبب صرفه جویی در هزینه خواهد شد. معمولاً، بزرگسالان صاحب چهار دندان عقل می‌شوند، که هر یک از آن‌ها در هر یک از دو طرف انتهایی فک‌های بالا و پایین می‌رویند. دندان‌های عقل، که به آن‌ها «مولارهای سوم» نیز گفته می‌شود، آخرین دندان‌هایی هستند که از لثه بیرون می‌آیند و رویش آن‌ها، که در برخی موارد در اواخر دهه 20 زندگی رخ می‌دهد، گاهی اوقات با دردسرهای زیادی همراه است. برای مثال، ممکن است در فک فضای کافی برای رویش این دندان‌های اضافی نباشد که این می‌تواند باعث بروز مشکلات دردناکی شود. هر چند که اغلب درد خود بخود از بین می‌رود اما گاهی اوقات راهی جز دندان کشیدن وجود ندارد. این عمل سریع بوده و تحت بی‌حسی موضعی انجام می‌شود؛ همچنین دوره بهبودی آن تنها در حدود دو روز است.