تحلیل لثه چیست و درمان آن چگونه انجام می شود؟
تحلیل لثه وضعیتی است که در آن ریشه دندان در معرض محیط دهان قرار می گیرد و دندان در معرض خطر بیشتری از نظر پوسیدگی و از دست دادن آن قرار می گیرد. بیرون زدن ریشه دندان همچنین می تواند باعث حساسیت به غذاهای گرم، سرد یا غذاهای اسیدی شود که غذا خوردن را برای بیمار دشوار می کند.
خوشبختانه، بهداشت دهان و دندان و دندانپزشکی مدرن، درمان این مشکل را نسبت به نسل پیشین ساده تر کرده است. امروزه پیشگیری و درمان تحلیل لثه بسیار ساده تر از قبل است.
حفظ سلامت لثه:
حفظ سلامت لثه ها بهترین راه برای پیشگیری از تحلیل لثه است. مسواک زدن دو بار در روز، نخ دندان کشیدن و جرم گیری توسط یک متخصص دندانپزشکی، برای حفظ سلامت لثه ها ضروری است.
علل
بیماری لثه یکی از شایع‌ترین علل تحلیل لثه محسوب می‌شود. کوتاهی در رعایت بهداشت دهان و دندان، نقص ژنتیکی، تغییرات هورمونی، دیابت و دیگر بیماری‌ها احتمال عفونت اولیه لثه را افزایش می‌دهد. دراین بین نتایج بعضی پژوهش‌ها بیانگر آن است که سیگاری‌ها چهار برابر بیش از غیرسیگاری‌ها در معرض ابتلا به بیماری لثه قرار دارند. اکثر فراورده‌های توتون و تنباکو فرد را مستعد بیماری لثه می‌کند. مسواک زدن به شیوه نامناسب یا شدید، تحمیل نیروی شدید بر دندانها در اثر دندان قروچه یا روی هم فشار دادن فک‌ها و وارد شدن نیروهای غیرعادی بر دندانها در اثر نامرتب بودن دندانها و اختلال‌های بایت نیز از دیگر علل تحلیل رفتن لثه محسوب می‌شود. به خاطر داشته باشید که سوراخ کردن لب و زبان نیز باعث ساییدگی و تحریک لثه می‌شود و بافت لثه را به تدریج از بین می‌برد.
علائم تحلیل لثه
تشخیص تحلیل لثه برای بیماران دشوار است، زیرا این عارضه به دلیل طبیعت پیشرونده‌ای که دارد، در طول چند سال و به تدریج ایجاد می‌شود. به این ترتیب، تغییرات لثه به کندی رخ می‌دهند و به همین دلیل ممکن است بیماران متوجه تحلیل رفتن لثه‌هایشان نشوند. اگر چه تشخیص تحلیل لثه کاری دشواری است، اما با استفاده از علائم و نشانه‌های زیر می‌توان به وجود آن پی برد:
- بلندتر به نظر رسیدن دندانها نسبت به حالت عادی
- لق شدن دندانها
- حساس شدن دندانها
- نمایان و آشکار شدن ریشه دندانها
- تغییر رنگ دندانها
- افزایش فاصله بین دندانها
- زبر شدن سطح دندان در خط لثه
- پوسیدگی دندان زیر خط لثه
- قرمز، پف کرده یا متورم شدن لثهها
- خونریزی لثهها
- بوی بدن دهان
پیشگیری از پسروی لثه
بهترین راه پیشگیری از تحلیل لثه این است که از دهان و دندان خود به درستی مراقبت کنید. دندانهایتان را هر روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید و حداقل دو بار در سال به دندانپزشک مراجعه نمایید. اگر پسروی لثه داشته باشید باید به دفعات بیشتر به دندانپزشک مراجعه کنید. همیشه از مسواک نرم (سافت) استفاده کنید و روش صحیح مسواک زدن را از دندانپزشک بپرسید. اگر مشکلات بایت دارید یا دندان قروچه دارید، درباره اصلاح مشکل و جلوگیری از آسیبهای ناشی از آن با دندانپزشک صحبت کنید. روشهای دیگری پیشگیری از پسروی لثه عبارتند از:
- در صورتی که سیگار میکشید، آن را ترک کنید.
- رژیم غذایی سالم و متعادل داشته باشید
- تغییرات دهان خود را همیشه ارزیابی کنید
- از مسواکی با برس نرم استفاده کنید.
- دو بار در روز مسواک بزنید و یک بار از نخ دندان استفاده کنید.
- اگر مبتلا به دیابت هستید، بهتر است از شوینده‌های ضدباکتری برای کنترل باکتری‌هایی استفاده کنید که سبب ایجاد رسوب در اطراف دندانها و خط لثهها می‌شوند.
- برای تمیز کردن رسوبات دندانی به پزشک مراجعه کنید. و اگر مبتلا به دیابت هستید حتماً دندانپزشک‌تان را از بیماری‌تان مطلع کنید.
- بطور منظم دهان‌تان را بررسی کنید و اگر اثری از تورم، زخم یا خونریزی لثه مشاهده کردید به دندانپزشک مراجعه کنید.
درمان
دارو
اگر لثه عفونی شده باشد، آنتی بیوتیک تجویز می‌شود.
داروهای دیگری نیز برای درمان مشکلات اصلی دامن زننده به تحلیل لثه تجویز می‌شود که بعضی از آنها عبارت‌اند از:
- ژل موضعی آنتی‌بیوتیک
- چیس ضدعفونی کننده
- دهانشویه آنتی‌باکتریال
- مهارکننده‌های آنزیم
جراحی
موارد وخیم تحلیل لثه باید با جراحی درمان شود که معمولاً به سه روش جراحی برداشتن بافت لثه، تقبل هزینه پیوند لثه و افزایش طول تاج دندان یا کاهش عمق پاکت انجام می‌شود.
- جراحی برداشتن بافت لثه: این عمل در اصل جرمگیری عمقی بافت است که در صورت موفقیت‌آمیز نبودن دیگر درمان‌ها انجام می‌شود. در این عمل باکتری‌ها و جرم انباشته شده داخل لثهها از بین برده می‌شود. پریودنتیست برای انجام انواع جراحی لثه را عقب می‌زند و در پایان آنها را به جای اولیه خود برمی‌گرداند. چون لثهها پس از جراحی برداشتن بافت لثه بهتر دور دندان را می‌گیرد، دندانها گاهی بلندتر به نظر می‌رسند.
- جراحی پیوند لثه: حفظ بافت لثه یا استخوان هدف این جراحی است. پریودنتیست در این عمل قطعه‌ای سنتزی یا بخشی از استخوان یا بافت را برای کمک به رشد مجدد لثه در لثه قرار می‌دهد. لازم به ذکر است که این عمل در صورت رعایت نکردن بهداشت دهان و دندان در بلندمدت موفقیت‌آمیز نخواهد بود.
- کاهش عمق پاکت/ افزایش طول تاج دندان: چنانچه تحلیل لثه با بیماری پیشرفته لثوی همراه باشد، عمق پاکت لثه بیمار برای آسان‌تر شدن رعایت بهداشت دهان و دندان کاهش داده می‌شود. این عمل افزایش طول تاج دندان یا کاهش عمق پاکت نام دارد و در آن بافت آسیب‌دیده برداشته می‌شود تا فقط مقدار کمی از لثه‌ی جدا شده اطراف پاکت دندان باقی بماند. به این ترتیب مسواک زدن و کشیدن نخ دندان راحت‌تر می‌شود، ناحیه درمان شده تمیز نگه داشته می‌شود و از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌شود. البته بلندتر به نظر رسیدن دندان، نمایان شدن ریشه و به تبع آن بروز حساسیت از پی‌آمدهای این روش است. کاهش عمق پاکت زمانی انجام می‌شود که پیشرفت بیماری شدید باشد و احتمال از دست دادن دندان به دلیل عدم حمایت مناسب وجود داشته باشد.
- برای درمان لثه تحلیل رفته جراحی ترمیم استخوان نیز وجود دارد.
درمان‌های گیاهی عقب رفتگی لثه
مریم گلی
برگ‌های این گیاه را به آرامی بر لثه ماساژ دهید. همچنین می‌توانید برگ‌ها را در آب بجوشانید و هنگامی که سرد شد برای شستشوی دهان استفاده کنید.
میخک
میخک دارای خواص ضدالتهابی است. می‌توانید از روغن آن برای کاهش حساسیت لثهها استفاده کنید. همچنین می‌توانید میخک و دارچین را به مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه در آب بجوشانید و از محلول سرد شده برای شستشوی دهان استفاده کنید. محلول را برای مصرف یک هفته تهیه کنید و در یخچال نگهداری کنید.
روغن کنجد
روغن کنجد از رشد باکتری‌ها در دهان جلوگیری می‌کند. به این منظور می‌توانید دو یا سه قاشق چایخوری روغن کنجد را چند دقیقه در دهان نگه‌دارید. این درمان را به مدت دو تا سه هفته ادامه دهید.
آلوئه ورا
از ژل تازه‌ی آلوورا برای شستشوی دهان استفاده کنید.
روغن اکالیپتوس
روغن اسانس اکالیپتوس برای درمان عقب رفتگی لثه بکار می‌رود. خاصیت ضدمیکروبی دارد که به از بین بردن باکتری‌های عامل رسوب دندان کمک می‌کند. ۶ تا ۷ قطره از این روغن را در یک فنجان آب بریزید و لثهها را با این محلول به طور روزانه ماساژ دهید.
روغن درخت چای
این روغن را با آب مخلوط کنید و برای شستشوی دهان چند بار در روز استفاده کنید. این محلول به از بین باکتری‌های عامل ایجاد رسوبات دندانی کمک می‌کند. می‌توانید چند قطره از این روغن را روی مسواک بریزید و مسواک بزنید.
