هیچ فردی با دندان‌های کاملاً سفید به دنیا نمی‌آید. در واقع ژنتیک درجه رنگ دندان هر فرد را به طور دقیق تعیین می‌کند. دندان برخی از افراد به طور طبیعی کمی تیره‌تر از سایر افراد است. علاوه بر این با بالا رفتن سن، رنگ دندان‌ها نیز کمی تیره‌تر می‌شوند.
متأسفانه، افراد بسیاری از مشکل زرد و بدرنگ شدن دندان‌ها رنج می‌برند. این مشکل موجب میشود که رنگ طبیعی دندان‌ها تغییر کند و دندان‌ها زرد، قهوه‌ای و لکه‌دار به نظر برسند. این مشکل، صرف نظر از میزان بزرگی، می‌تواند موجب خجالت و پنهان کردن لبخند فرد شود. خوشبختانه بدرنگ شدن دندان هم قابل‌پیشگیری و هم قابل‌درمان است. برای سفید و درخشان نگه‌داشتن دندان‌های خود می‌توانید از راهکارهای ساده‌ی زیر استفاده کنید.
انواع زردی و بدرنگی دندان‌ها
متأسفانه در کسانی که از تغییر رنگ دندان‌ها رنج می‌برند، دندان‌ها به رنگ زرد، قهوه‌ای و یا حتی مایل به خاکستری درمی‌آیند. برخی ممکن است با تغییر رنگ کامل دندان‌ها مواجه باشند درحالی‌که برخی دیگر فقط نقاط تیره‌رنگ روی دندان‌هایشان داشته باشند.
زمانی‌که به دنبال فهمیدن علت تغییر رنگ دندان‌های خود هستید، این نکته را نیز در نظر بگیرید که 2 نوع لک دندان وجود دارد: بیرونی و درونی. لک‌های بیرونی به لک‌های سطحی معروفند. این لکه‌ها در اثر تأثیر عوامل خارجی بر سطح دندان به وجود می‌آیند. لک‌های درونی زمانی به وجود می‌آیند که قسمت داخلی دندان تیره شده باشد.
خبر خوب این است که شما می‌توانید از زردی دندان پیشگیری کنید. وقتی‌که بدانید چه چیزی باعث تغییر رنگ دندان میشود بهتر می‌توانید در مقابل علل آن مقاومت کنید.
علت‌ها و دلایل رایج تغییر رنگ دندان
تغییر رنگ دندان به دو شکل است: لکه‌هایی بیرونی که بر روی سطح دندان است و لک‌های درونی که از درون دندان به خارج دندان منتقل میشود. در اینجا به برخی از دلایل رایج هر نوع لک اشاره شده است:
بیرونی
- غذا و نوشیدنی: نوشیدنی‌هایی همچون قهوه، چای و نوشابه اگر به‌طور مرتب مصرف شود، به‌مرورزمان باعث ایجاد لک بر روی دندان‌ها می‌شوند. مواد غذایی مثل توت‌ها و سس سویا نیز می‌توانند همین تأثیر را داشته باشند.
- سیگار کشیدن: کشیدن سیگار عاملی مهم در تغییر رنگ دندان است؛ اما مصرف هرگونه دخانیات نیز به همین مشکل می‌انجامد.
- بهداشت دهان: با گذشت زمان بهداشت بد نامناسب دهان و دندان باعث تغییر رنگ دندان خواهد شد.
- پر کردن دندان: پوسیدگی دندان اغلب از لکه‌های قهوه‌ای یا سیاه روی دندان معلوم میشود. میزان زیاد ماده پرکننده آمالگام نیز باعث میشود که مینای دندان خاکستری به نظر برسد.
- ژنتیک و سن و سال: این عامل در هر دو تقسیم بندی(درونی و بیرونی) قرار می‌گیرد. برخی از افراد با مشکل زردی و تغییر رنگ دندان متولد می‌شوند. متأسفانه دندان اکثر افراد به‌صورت مرتب و منظم رشد نمی‌کند. همچنین با گذشت زمان فرسودگی و سائیدگی روزمره نیز منجر به تغییر در رنگ دندان میشود.
درونی
- داروها: برخی از داروها مثل تتراسایکلین اگر توسط کودکان درهنگام شکل‌گیری دندان‌ها مصرف شود، می‌تواند موجب تغییر رنگ دندان‌ها گردد.
- فلورسیس دندان: فلوراید در پیشگیری از پوسیدگی دندان فوق‌العاده مهم است؛ اما مقدار زیاد فلوراید می‌تواند باعث فلورسیس دندانی شود، حالتی که باعث میشود نقاط یا خطوط سفیدرنگی روی دندان به وجود آید. فلورسیس دندانی فقط بر روی کودکانی تأثیر می‌گذارد که هنوز دندان‌های دائمی‌شان پائین‌تر از خط لثه در حال شکل‌گیری است؛ اما همچنان مصرف فلوراید را برای کودکان محدود نکنید. برای اینکه مشخص شود کودکتان چه میزان فلوراید باید مصرف کند به دندان‌پزشک مراجعه کنید.
- آسیب: دندان لب‌پریده یا شکسته می‌تواند بر اثر آسیب دیدگی مینا و یا از بین رفتن عصب دندان تیره شود. اگر پس از اعمال جراحی مهم دندان مثل عصب‌کشی، روی آن روکش گذاشته نشود ممکن است که دندان تغییر رنگ دهد. اگر یک‌دندان سیاه دارید به دندان‌پزشک مراجعه کنید تا وی مشکلات اصلی دندانتان را برطرف کند.
درمان زردی و بدرنگی دندان‌ها
اگر دارویی مصرف می‌کنید که تغییر رنگ دندان ازجمله عوارض جانبی آن دارو است، در این رابطه از دندان‌پزشک خود سؤال کنید همچنین برای بررسی هرگونه نشانه‌ای از آسیب‌دیدگی رادیوگرافی دندان را در طول معاینات خود انجام دهید.
اگر قبلاً دندان‌هایتان تغییر رنگ داده و مسواک زدن فایده‌ای نداشته است، راه‌هایی وجود دارد که به خلاص شدن شما از این مشکل کمک می‌کند. به لطف دندانپزشکی زیبایی چندین راه برای برطرف نمودن یا پوشاندن زردی دندان وجود دارد. در ادامه به چند روش درمانی مؤثر در برطرف کردن آثار زردی دندان اشاره می‌گردد.
سفید کردن دندان: روش‌های مختلفی برای سفید کردن وجود دارد که اکثر آنها از ترکیب ژل و یک قطعه دهانی (mouthpiece) برای پاک کردن تدریجی زردی دندان استفاده می‌کنند. برای اینکه دندان‌هایتان کاملاً سفید شود دندان‌پزشک می‌تواند سینی‌های سفیدکننده دندان را به شما دهد تا در خانه از آن استفاده کنید. این سینی‌ها از قالب دندانتان به وجود آمده و دارای ژلی است که این ژل‌ها حاوی عامل فعال پروکسید است. سینی‌های سفیدکننده خانگی می‌تواند در عرض 1 تا 2 هفته دندان‌ها را سفید کند.
سفید کردن دندان با اشعه لیزر: در این روش برای رفع زردی و بدرنگی دندان از یک نوع ژل مخصوص و اشعه لیزر فعال‌کننده استفاده میشود. این پروسه باید در مطب دندان‌پزشک انجام شود و برای این کار حدود یک ساعت زمان نیاز است.
ونیرهای دندانی: ونیرها، لک‌های زرد روی دندان را ناپدید نمی‌کنند بلکه آنها را به‌طور دائمی می‌پوشانند. این راه برای بیمارانی است که روش‌های دیگر سفید کردن روی آنها اثرگذار نبوده است.
ونیرها پوشش‌های نازکی هستند که اغلب از جنس چینی ساخته‌شده اند و به دندان چسبانده می‌شوند. ونیرهای چینی برای دندان‌های شکسته و دندان‌هایی که اندکی کج هستند نیز مناسب است.
جرم‌گیری دندان: امروزه برای برطرف نمودن برخی از لکه‌های خارجی حاصل از تجمع جرم بر روی دندان از جرم‌گیرهای استاندارد استفاده میشود. اگرچه با این روش رنگ دندان شما تغییر نخواهد کرد؛ اما اگر به‌طور منظم در هنگام مراجعه به پزشک انجام شود، می‌تواند تغییر رنگ دندان را محدود کند.
علی‌رغم برخی از حساسیت‌های دندانی گزارش‌شده، همه این فرایندها در صورت اینکه توسط متخصص دندان انجام شود، فرایندهایی بی‌خطر و مؤثر هستند.
درمان‌های خانگی برای تغییر رنگ دندان
مواد سفیدکننده دیگری نیز با شدت و نتایج مختلف وجود دارد که بدون نسخه پزشک نیز قابل تهیه هستند. برخی از خمیردندان‌های سفیدکننده ممکن است در سفید کردن دندان کمک کنند؛ اما این خمیردندان‌ها نمی‌توانند لکه‌های داخلی را پاک کنند. بااین‌حال شما نمی‌خواهید با بازگشتن به عادت‌های اشتباه گذشته خود همه پولتان را صرف درست کردن دندان‌هایتان کنید. شما برای حفظ نتایج حاصل از پروسه‌های زیبایی دندان فقط به رعایت صحیح بهداشت دهان و دندان نیاز دارید.
پیشگیری
اگرچه تغییر رنگ دندان در برخی از موارد اجتناب‌ناپذیر است اما روش‌هایی برای پیشگیری از آن وجود دارد. از مصرف مرتب غذاها و نوشیدنی‌هایی که منجر به تغییر رنگ دندان میشود بپرهیزید، به بهداشت کامل دهان بپردازید، سیگار نکشید، فراموش نکنید که هرروز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید و از مصرف غذاها و نوشیدنی‌هایی که باعث زرد شدن دندان میشود، خودداری کنید.
