آفت دهان، علت و درمان

آفت های  دهانی زخم های دهانی گرد و درناکی هستند. این زخم ها در چند ناحیه بروز میکنند:

•    غشای درونی لب ها
•    مخاط گونه ها
•    روی زبان
•    در پایه لثه ها
•    سقف دهان (کام)

آفت های دهانی اغلب ارثی و ژنتیکی هستند. آنها همچنین با بیماری های دیگری نظیر سندرم بهجت ارتباط دارند. شما ممکن است تنها یک زخم دهانی داشته باشید یا اینکه چند آفت به طور همزمان در دهان شما ایجاد شود. در اکثر افراد، یک ، دو و یا سه زخم به طور همزمان ایجاد میشود. اما در بعضی از افراد این  تعداد به ۱۰ مورد یا بیشتر می رسد. افرادی که مبتلا به آفت دهان هستند، معمولاَ در سال تعداد کمی از این زخم ها را دارند. زخم های دهانی مسری نیستند.

علل ایجاد آفت دهان

دانشمندان علل ایجاد زخم های دهانی و آفت دهان را نمی دانند. اکثراَ معتقدند که مشکلی در خصوص سیستم ایمنی بدن وجود دارد. استرس های عاطفی، عادات ماهانه یا آسیب دیدگی دهانی از محرک های رایج زخم های دهانی ساده، هستند. غذاهای خاصی نظیر مرکبات یا مواد غذایی اسیدی نیز ممکن است باعث زخم دهانی شده و یا باعث تشدید آن شوند.
دیگر شرایطی که باعث زخم هایی مشابه میشوند عبارتند از:
•    بیماری های خونی یا بیماری های مربوط به سیستم ایمنی، نظیر ویروس اچ آی وی
•    کمبود مواد معدنی و ویتامین
•    آلرژی ها
•    تروما
•    بیماری کرون
•    لوپوس
آفت های دهانی اغلب با تبخال اشتباه گرفته میشوند. تبخال لب و دهان در کودکان و بزرگسالان علل ویروسی دارد. حدود نیمی از افراد دچار افت دهان میشوند. آفت های کوچک تر معمولاَ طی چند هفته التیام می یابند و زخمی بر جای نمی گذارند. برای اکثر افراد این زخم ها آزار دهنده هستند. اما برخی از افراد دچار آفت های دهانی بزرگ تر میشوند (تقریباَ ۲۷/۱ سانتیمتر یا بیشتر). این آفت ها دیرتر التیام می یابند و دردناک تر بوده و جای زخم بر جای می گذارند. این آفت ها میتوانند ایجاد ناراحتی زیادی کرده و گاهی غذا خوردن و صحبت کردن را دشوار می سازند.

علائم

آفت های دهانی معمولاَ در سطح داخلی لب ها و گونه ها، زبان، کام و پایه لثه ها ایجاد میشوند.
علائم عبارت اند از:
•    برآمدگی یا لکه های قرمز دردناک که به زخم باز تبدیل میشوند.
•    زخم متمرکز سفید یا زرد رنگ
•    اندازه کوچک (اکثر مواقع کمتر از ۵۴/۱سانتیمتر )
•    زخم رو به بهبودی به رنگ خاکستری در می آید
علائم کمترشایع عبارتند از:
•    تب
•    ناراحتی و ضعف
•    متورم شدن غدد لنفاوی
اغلب موارد درد پس از ۷ تا ۱۰ روز از بین میرود. التیام کامل آفت زبان یا دهان ممکن است ۱ تا ۳ هفته زمان ببرد. زخم های بزرگتر، دیرتر التیام می یابند.

تشخیص

معمولاَ آفت های دهانی نیازی به مراجعه به پزشک ندارند. در صورتیکه زخم ها به مرور زمان بدتر شدند یا به طور مکرر ایجاد شدند به پزشک یا دندانپزشک خود مراجعه کنید. پزشک شما معایناتی در خصوص تشخیص بیماری های خونی، بیماری های بافت همبند، واکنش های دارویی و اختلالات پوستی انجام خواهد داد.
گاهی برای اطمینان از اینکه علت آفت دهان نشانه بیماری دیگری نیست، به نمونه برداری نیاز است. در نمونه برداری، ناحیه مورد نظر بی حس شده و بخش کوچکی از بافت برداشته میشود و سپس در آزمایشگاه مورد بررسی قرار میگیرد.

مدت بیماری

آفت های دهانی ۳ تا ۱۰ روز درد خواهند داشت و اکثراَ پس از ۲ هفته التیام می یابند.

درمان

صرفاَ علائم آفت دهانی میتوانند درمان شوند. درمان آفت دهان بدین معنا که شما تا زمان التیام آفت ، احساس ناراحتی کمتری داشته باشید. درمان آفت دهان نمیتواند شما را از ابتلای دوباره، مصون سازد.
برای کاهش ناراحتی، میتوانید:
•    غذاهایی بخورید که طعم ملایمی دارند
•    دهان خود را با آب گرم بشویید
•    ژل ها یا پماد های آرام بخش روی سطح زخم بمالید
افرادی که زخم های بزرگتر یا دردناک تری دارند ممکن است به داروهای استروئیدی نیاز پیدا کنند. این داروها، ژل ها و پماد هایی هستند که بر روی سطح زخم قرار می گیرند. این داروها همچنین مانع رشد زخم ها میشوند.
دیگر درمان های موجود عبارتند از استروئیدهای تزریقی. همچنین تعدادی از داروها هستند که میتوانید از طریق دهان مصرف کنید، اما برای موارد حادتر کاربرد دارند.

مراجعه به پزشک

شما زمانی باید به دندانپزشک یا  پزشک  مراجعه کنید که:
•    اولین بار است که به آفت دهانی مبتلا میشوید
•    آفت های شما بیش از یک سانتیمتر(تقریباَ ۵/۰ اینچ)  باشند
•    نسبت به قبل به آفت های دهانی بیشتری مبتلا میشوید
•    بیش از قبل دچار آفت دهانی میشوید
•    به غیر از زخم ها، علائم دیگری نیز دارید اعم از:
–  کهیر
– درد مفاصل
– تب
– اسهال

پیش آگاهی

اکثر آفت های دهانی بدون درمان آفت دهان برطرف میشوند و زخمی بر جای نمیگذارند. در موارد حادتر، پزشکان صرفاَ به سرعت التیام کمک میکنند.

پیشگیری

شما میتوانید با پرهیز از غذاهایی که پیش از این باعث شیوع آفت های دهانی می شدند، ازابتلای دوباره به آن پیشگیری کنید. این موارد شامل غذاهای اسیدی، نمکی و تند میشوند. همچنین از غذاهایی که باعث ایجاد علائم حساسیت نظیر خارش دهان، تورم زبان یا کهیر میشوند، بپرهیزید.
اگر آفت های دهانی ناشی از استرس هستند، تکنیک های آرامش بخش و کاهش اظطراب، نظیر مدیتیشن و نفس عمیق، را به طور منظم انجام دهید. سلامت دهان و دندان را به خوبی حفظ کنید و برای جلوگیری از اذیت شدن لثه ها و بافت های نرم از مسواک های نرم استفاده کنید. برای تشخیص اینکه آیا دچار کمبود مواد معدنی یا ویتامین خاصی هستی، با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما درصورت نیاز میتواند با تنطیم یک برنامه غذایی مناسب و مکمل های غذایی، به شما کمک کند.