مشکلات ناشی از حساسیت دندان در بازه‌ای از تیر کشیدن ملایم تا درد شدید چند ساعته متغیر است. به علاوه حساسیت دندانی گاهی نشانه هشداردهنده مشکلات جدی‌تر دندان است.
چنانچه حساسیت دندانی آزارتان می‌دهد، متخصصان کلینیک دندانپزشکی محتشم راه‌حل مناسب را برای غلبه بر این مشکل ارائه می‌دهند.
عامل‌های بروز علائم حساسیت دندانی
آشامیدن یا خوردن مواد غذایی سرد، خوردن باد سرد به دندانها و گاهی گرما باعث بروز علائم حساسیت می‌شود. خوردن مواد ترش (اسیدی) یا شیرین نیز محرک حساسیت دندانی است. درد حالت رفت و برگشتی دارد و گاهی شدیدتر از مواقع دیگر است.
افراد مستعد حساسیت دندانی
بسیاری از حساسیت دندانی رنج می‌برند و درد و ناراحتی آن باعث می‌شود تا ناگهان دست به دندان ببرند. حساسیت دندانی در سنین 20 تا 40 سالگی شیوع بیشتری دارد، البته در ابتدای دهه دوم زندگی و پس از اتمام دهه ششم نیز احتمال بروز آن وجود دارد. بانوان بیش از آقایان در معرض این ناراحتی دندانی هستند.
دلایل حساسیت دندان
آن بخش از دندان که قابل مشاهده است، با لایه‌ای از مینا پوشیده شده است که از بخش زیرین و نرم‌تر دندان محافظت می‌کند. از بین رفتن مینای دندان و آشکار شدن بخش زیرین میتواند علت حساسیت دندان باشد . این اتفاق معمولاً در محل تماس لثه و دندان و در صورت باریک شدن لایه مینا رخ می‌دهد. از دلایل حساسیت دندان میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- مسواک زدن بی‌دقت و محکم (سایش ناشی از مسواک) لایه مینا را، به ویژه در محل تماس لثه و دندان، از بین می‌برد. بخش بدون محافظ دندان حساس می‌شود.
- سایش و خوردگی و یا شکستگی دندان : مینای دندان در اثر حملات اسیدی ناشی از مواد ترش خورده می‌شود. با از بین رفتن مینا بخش زیرین دندان نمایان می‌شود و حساسیت دندانی بروز می‌یابد.
- لثه به صورت طبیعی عقب می‌رود و ریشه‌های دندانها در معرض هوا و مواد غذایی قرار می‌گیرد و حساس‌تر می‌شود. هوا کشیدن دندان باعث حساسیت و درد بیشتر آن می شود. سطح ریشه دندان با لایه مینا محافظت نمی‌شود.
- بیماری لثه: تجمع پلاک یا جرم موجب عقب رفتگی لثه و حتی تخریب استخوان نگهدارنده دندان می‌شود. در نتیجه فضایی غیرطبیعی (پاکت) بین لثه و دندان ایجاد می‌شود که تمیز کردن آن مشکل است و ناراحتی را تشدید می‌کند.
- دندان قروچه (ساییدن دندانها): این عادت با روی هم فشردن و ساییدن دندان در خواب همراه است. مینای دندان در اثر دندان قروچه از بین می‌رود و دندانها حساس می‌شود. برای رفع ساییدگی دندان بر اثر دندان قروچه میتوان از محافظ دندان در شب استفاده نمود.
- ترک یا پرکردگی دندان: ترک دندان گاهی از سطح جویدن دندان تا پایین و ریشه دندان امتداد دارد. دماهای بسیار بالا یا پایین، به ویژه سرما، درد را برمی‌انگیزد.
- سفید کردن دندان: برخی بیماران هنگام سفید کردن دندان یا پس از آن دچار حساسیت دندانی موقت می‌شوند. پیش از عمل سفید کردن دندان باید در این خصوص با دندانپزشک مشورت کرد.
زمان مراجعه به دندانپزشک
چنانچه حساسیت دندانی پس از چند هفته مراقبت برطرف نشود، باید به دندانپزشک مراجعه نمود.
درمان‌های تخصصی حساسیت دندان
دندانپزشک دندانها را معاینه و در مورد علائم از بیمار سوال می‌کند. دندانپزشک دندانها را با دقت بررسی می‌کند تا دلیل حساسیت دندانی را تشخیص دهد و بهترین روش درمان حساسیت دندان را تعیین کند. برای تسکین علائم از فراورده‌های “ضد حساسیت دندان” استفاده می‌شود.
ژل‌های فلوراید یا دهانشویه‌ها نیز برای کاهش علائم حساسیت دندانی مفید است. ژل در زمان‌های معین به فاصله یک یا دو هفته روی دندان مالیده می‌شود تا محافظت از دندان بهتر صورت گیرد. رفع حساسیت مدتی زمان می‌برد و بیمار باید چند جلسه به دندانپزشک مراجعه کند. دندانپزشک در صورت موفقیت آمیز نبودن این درمان اطراف گردن دندان، محل تماس دندان و لثه، را با مواد پر می‌کند تا بخش حساس پوشیده شود. چنانچه حساسیت شدید باشد، پر کردن ریشه دندان ضرورت می‌یابد. پر کردن دندانها یکی از پرکاربردترین روش‌های ترمیم دندان است. نحوه پر کردن دندان بر روی دندان‌های شیری و هم بر روی دندان‌های دائمی یکسان است . دندان‌های کودکان ممکن است به دلایل مختلفی به پر کردن نیاز داشته باشد، مانند پوسیدگی و خرابی دندان، شکستگی دندان، عدم رشد صحیح و بی‌نظمی دندانها، بعد از پروسه‌ی عصب‌کشی دندان و یا برای ترمیم دندان‌هایی که دچار تغییر رنگ شدید شده اند.
درمان های خانگی برای حساسیت دندانی
خمیر دندان‌های ضد حساسیت مختلفی توسط شرکت‌های گوناگون برای درمان حساسیت دندانی به بازار عرضه شده است. دو بار در روز مسواک زدن با خمیر دندان فلورایددار به رفع حسایت دندانی کمک می‌کند.
خمیر دندان را میتوان روی ناحیه حساس نیز مالید. اثرگذاری خمیر دندان از چند روز تا چند هفته طول می‌کشد. دندانپزشک خمیر دندان مناسب را معرفی می‌کند.
بیمار خود متوجه می‌شود که چه محرک‌هایی، گرما، سرما، شیرینی یا ترشی یا خوراکی‌هایی مانند بستنی باعث حساسیت دندان می‌شود. ساده‌ترین کار دوری از این محرک‌ها است. در صورت بروز علائم حساسیت هنگام مسواک زدن با آب شیر سرد بهتر است از آب ولرم یا گرم استفاده شود. در هر حال مسواک زدن مرتب دندانها مهم است، اگر مسواک زدن پشت گوش انداخته شود، مشکلات تشدید می‌شود.
پیشگیری از مشکل حساسیت دندانی
- دندانها را هر شب آخر شب و حداقل یک بار دیگر در طول روز با خمیر دندان فلورایددار مسواک بزنید. حتماً از خمیر دندان ضد حساسیت مناسب دندان‌های خود استفاده کنید. طریقه صحیح مسواک زدن را رعایت کنید و از حرکت دادن افقی مسواک خودداری کنید.
- مسواک خود را هر دو یا سه ماه یک بار یا زودتر و به محض ساییدگی الیاف عوض کنید.
- بلافاصله پس از غذا خوردن مسواک نزنید، چون بعضی مواد غذایی مینای دندان را نرم می‌کند. حداقل یک ساعت بین غذا خوردن و مسواک زدن فاصله بدهید.
- کمتر شیرینی‌جات و خوراکی‌های ترش و گازدار مصرف کنید و سعی کنید آنها را با وعده‌های غذایی میل کنید.
- اگر دندان قروچه می‌کنید، با دندانپزشک مشورت کنید تا در صورت لزوم گارد شبانه برایتان تهیه شود.
- اگر قصد سفید کردن دندانها را دارید، حتماً حساسیت دندانی را به دندانپزشک اطلاع دهید.
- به طور مرتب به دندانپزشک مراجعه کنید.
