علت و درمان مشکل دندان های اضافه

آیا تا کنون پیش آمده که فرزندتان به شما بگوید دندانی در پشت دندان‌های دائمی فک بالایش در حال رشد است؟ در این صورت، به احتمال زیاد دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی  به شما گفته که فرزندتان یک دندان اضافه دارد.

البته، باید بدانید که این مشکل تنها برای فرزند شما نیست. طبق برآوردهای انجام شده، 2% از کودکان سفید پوست دندان اضافه دارند و تعداد کودکان آسیایی‌تباری که چنین مشکلی دارند حتی از این هم بیشتر است.

هر شخص به طور طبیعی صاحب 20 دندان شیری و 28 دندان دائمی می‌شود، اما تعداد دندان‌های بعضی افراد بیش از این است، هر چند که در برخی موارد دندان‌های اضافه حتی از پوست هم بیرون نمی‌آیند. در اکثر موارد تنها یک دندان اضافی وجود دارد. بسیاری از افرادی که تعداد دندان‌هایشان شیریشان طبیعی بوده حتی متوجه زیاد بودن دندان‌های دائمی‌شان هم نمی‌شوند.

عکس‌های رادیولوژی زیر متعلق به یک کودک با یک دندان اضافه است. عکس سمت چپ، عکس اصلی بوده و در عکس سمت راست نیز دندان اضافه با خط سبز مشخص شده است.

علت رویش دندان‌های اضافه چیست؟

---

در حال حاضر، عقیده بر این است که رویش دندان‌های اضافه ناشی از تداوم رشد بافت تشکیل دهنده دندان‌ها که لامینای دندان نام دارد، است.

رویش دندان‌های اضافه می‌توانند ارثی یا ناشی از یکی از دو عارضه سندرم گاردنر و کلئیدوکرانیال دیسپلازیا باشد. البته دندان‌های اضافه در افرادی که سابقه خانوادگی آن را نداشته و همچنین کسانی که به دو عارضه فوق دچار نیستند نیز رشد می‌کنند.

دندان‌های اضافی چه مشکلات دیگری را در پی خواهند داشت

---

داشتن دندان‌های اضافی می‌تواند باعث مشکلات زیادی از شود، از جمله:

• نامرتبی دندان‌ها، که غذا خوردن به شکل طبیعی را بسیار دشوار می‌سازد.
• جلوگیری از رویش طبیعی دندان‌های دائمی
• جوش خوردن آن‌ها به دندان‌های دائمی
• تشکیل تومور یا کیست

این دندان‌های اضافه، مانند دندان‌های عادی رشد نکرده و به راحتی دچار پوسیدگی می‌شوند. آن‌ها می‌توانند بین دندان‌های آسیاب یا دندان‌های جلویی رشد کرده یا به شکل دندان‌های عقل نهفته ظاهر شوند. دندان‌های اضافه، بسته به محل قرارگیری‌شان، نام‌های مختلفی دارند؛ اگر در زمان تولد یا کمی بعد از آن رشد کنند به آن‌ها دندان‌های ناتال گفته می‌شود، اگر در کنار یک دندان آسیاب رشد کنند به آن‌ها دیستومولار یا دیستودنس گفته شده و اگر در کنار دندان‌های جلویی رشد کنند مزیودنس نام می‌گیرند.

 

میزان شیوع دندان‌های اضافه چقدر است؟

---

رشد دندان‌های اضافه در پسران دو برابر دختران است. اکثر دندان‌های اضافه تا پیش از 20 سالگی رشد می‌کنند، البته‌ آن‌ها بیشتر در میان دندان‌های دائمی یافت می‌شوند تا دندان‌های شیری.

دسته‌بندی دندان‌های اضافه

---

دندان‌های اضافه نام‌های بسیاری دارند. آن‌ها بر مبنای محل قرارگیری و شکل ظاهر‌یشان دسته‌بندی می‌شوند.

اگر یک دندان اضافه در میان دو دندان جلویی قرار داشته باشد، مزیودنس نام دارد. اگر دندان اضافه در ناحیه دندان‌های آسیاب رشد کند به آن پارامولار گفته می‌شود. اگر دندان اضافه پشت دندان عقل رشد کند، دیستودنس نامیده می‌شود.

اگر شکل یک دندان اضافه شبیه یک دندان طبیعی باشد، به آن دندان مکمل (سپلمنتال) گفته می‌شود. اگر شبیه یک دندان طبیعی نباشد، به آن دندان ابتداییگفته می‌شود. خود دندان‌های ابتدایی نیز بر مبنای شکلشان به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• دندان‌های ابتدایی مخروطی، که کوچک و مخروطی شکل هستند.
• دندان‌های ابتدایی تابرکولیت، که به شکل بشکه بوده و دارای چند نوک تیز برجسته هستند.
• دندان‌های ابتدایی مولاریفرم، که شبیه به دندان‌های آسیاب یا آسیاب کوچک (پره‌مولر) هستند، البته نه به اندازه‌ای که بتوان آن‌ها را دندان مکمل نامید.

آیا نیازی به کشیدن دندان اضافی است؟

---

برای جلوگیری از هرگونه مشکلات دهان و دندان مانند بوی بد دهان و … در آینده، می‌بایست وضعیت دندان‌های کودکان تا سن هفت سالگی یک بار توسط یک ارتودنتیست ارزیابی شود. در طول این معاینه، ارتودنتیست می‌تواند وجود هرگونه دندان اضافی را تشخیص داده و درمان دندان اضافه را قبل از ایجاد هرگونه مشکلی برای رویش دندان‌های دائمی انجام دهد . البته، نیازی به کشیدن دندان‌های اضافی یافت شده در مرحله ناتال نیست، مگر آنکه این دندان‌ها شل بوده و خطر ورود آن‌ها به ریه‌ها و خفگی کودک وجود داشته باشد.

در صورت داشتن دندان اضافه، می‌بایست به دندانپزشک مراجعه کنید تا مشخص شود که نیازی به کشیدن آن هست یا خیر. کشیدن این دندان‌ها تحت بی‌حس موضعی در دندانپزشکی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود. اینکه از چه نوع بی‌حسی یا بیهوشی استفاده می‌شود، به شدت مشکل بستگی دارد. گاهی اوقات دندانپزشک مجبور می‌شود دندان را بریده و تکه‌های آن‌ را از دهان خارج کند. اگر قرار است دندان‌های اضافه جهت ایجاد فضا برای رویش دندان‌های دائمی کشیده شوند، دندانپزشک می‌بایست اطمینان حاصل کند که فضای حاصل از کشیدن دندان‌های اضافه برای رویش دندان‌های دائمی کافی است. همچنین، در برخی موارد متخصص ارتودنسی مجبور می‌شود برای دندان‌های باقیمانده از روش‌ها و دستگاه‌های ارتودنسی استفاده کند تا مطمئن شود که آن‌ها مرتب و همتراز رشد خواهند کرد.

در مواردی که دندان اضافی به دندان‌های دائمی جوش خورده است، برای رفع مشکل از درمان اندودونتیک استفاده می‌شود. این نوع درمان، شامل درمان مغز دندان و بافت‌های احاطه کننده ریشه دندان می‌شود. به دلیل عرض و ساختار غیرطبیعی دندان جوش خورده، دندانپزشک مجبور است آن را از طریق جراحی خارج کند. نکشیدن چنین دندانی، عملکرد سطح جونده دندان‌ها را دچار اخلال می‌کند که این باعث می‌شود شخص نتواند عمل جویدن را به خوبی انجام دهد. باقی ماندن این دندان‌ها همچنین باعث بروز مشکلات همترازی و شلوغی دندان‌ها می‌شود.