رعایت بهداشت دهان و دندان پس از سیم‌کشی دندانها و در مدت زمان ارتودنسی نیز به اندازه قبل مهم و حیاتی است. احتمال گیر کردن غذا در بریس، سیم، باند و ریتینر یا پلاک نگهدارنده وجود دارد و این وسایل مسواک زدن یا نخ کشیدن را دشوار می‌کند و به این ترتیب احتمال تشکیل پلاک روی دندانها افزایش می‌یابد. بیمار باید در طول درمان ارتودنسی دندانها را به دقت ترجیحاً پس از هر وعده غذایی و میان وعده مسواک بزند و نخ بکشد. رعایت بهداشت ارتودنسی بهترین راه برای پیشگیری از تشکیل پلاک، پوسیدگی دندان و بیماری لثه است. به علاوه رعایت توصیه‌های متخصص درباره مراقبت‌های ارتودنسی و داشتن رژیم غذایی مناسب سلامت و استحکام دندانها را برای نگه داشتن وسایل ارتودنسی تضمین می‌کند و خللی در روند درمان ایجاد نمی‌کند. به این ترتیب در پایان درمان لبخندی زیبا بر لب‌ها نقش می‌بندد.
آیا لازم است پیش از شروع درمان ارتودنسی کارهایی انجام دهیم؟
مانند تمام درمان‌های پزشکی که در سراسر دنیا انجام می‌شوند، ارتودنسی نیاز به پیش زمینه هایی دارد که با مشورت با ارتودنتیست و به تجویز او می توان آنها را انجام داد. برای این‌که بتوان عوارض درمان ارتودنسی را به حداقل رساند، باید پیش از شروع فرآیند درمان اقداماتی انجام داد. یکی از این مراقبت‌ها انجام جرمگیری دندانها پیش از قرار دادن براکت‌ها است. این جرمگیری علاوه بر این‌که ظاهر و مینای دندان را تا حدودی حفاظت می‌کند، در مراقبت از لثه‌ها و جلوگیری از تحلیل رفتن آنها بسیار مؤثر است.
یکی دیگر از کارهایی که پیش از درمان ارتودنسی باید انجام گیرد تا از گسترش پوسیدگی‌های دهانی جلوگیری شود، پر کردن و یا برطرف کردن پوسیدگی‌های عمیق و یا جزئی در دندانها است. به دلیل این‌که ابزارهای ارتودنسی احتمال پوسیدگی را در دندان بالا می‌برند، بهتر است پیش از آن که چنین مسئله ای برای دندانها پیش بیاید، مقدمات این اتفاق از بین برود تا در حین درمان شاهد حجم کمتری از پوسیدگی باشیم.
پس از ارتودنسی
روز اول
- جایگذاری خود بریس اصلاً دردناک نیست.
- عادت کردن به بریس قدری زمان می‌برد و ممکن است غذا خوردن چند روز اول قدری سخت باشد.
- حساسیت دندان در بعضی موارد تشدید می‌شود.
سه روز نخست
- چون دندانها به فشار سیم‌کشی عادت ندارند، در دندانها و اطراف لب‌ها و گونه‌ها درد یا ناراحتی مختصری را حس می‌کنید که نشان دهنده شروع فرایند منظم شدن دندانها است.
- متخصص برای تسکین درد و ناراحتی وکس یا موم و سیلیکون در اختیار بیمار قرار می‌دهد تا بر روی بریس استعمال کند.
- بیمار می‌تواند مسکن را بدون نسخه از داروخانه تهیه کند.
- شستشو با آب نمک گرم التهاب و ناراحتی را تسکین می‌دهد.
هفته اول
- ناراحتی اولیه روزهای نخست تا این زمان برطرف شده است.
- از آنجایی که دندانها به بریس عادت کرده‌اند، غذا خوردن نیز آسان‌تر شده است.
ویزیت‌های ماهانه منظم
- ویزیت‌های منظم برای تغییر سیم قوسی ارتودنسی، تنظیم بریس و نظارت بر پیشرفت کلی درمان بسیار مهم است.
- جدی گرفتن این جلسات و حضور در کلینیک طبق زمانبندی تعیین شده شرط لازم موفقیت درمان است.
- پس از هر جلسه تنظیم ناراحتی مختصری بروز می‌یابد که البته موقتی است.
مسواک زدن دندانها
مسواک های مخصوص
مسواک هایی در بازار وجود دارند که موهای بخش مرکزی سر آنها، کوتاه تر از موهای محیط قرار دارند بنابراین می توانید سر این مسواک ها را روی براکت ها (نگین ها) منطبق کنید و اطراف آنها را به راحتی تمیز کنید. اگر هم در اثر خارج کردن دندان هایتان میان آنها فاصله افتاده است، می توانید از مسواک های بین دندانی «Inter dental Brush» برای تمیزکردن این فاصله استفاده کنید.
مسواک های برقی
مسواک های برقی به خصوص به کودکان برای تمیزکردن براکت ها و سیم ها کمک و آنها را به رعایت بهداشت دهان تشویق می کنند. سرعت این وسایل را به گونه ای تنظیم کنید که باعث جابجایی و آسیب سیم ها و براکت ها نشوند.
اهمیت تغذیه در ارتودنسی
هنگامی که برای اولین بار از بریس بر روی دندان ها استفاده می شود، بیمار ممکن است احساس کند انتخاب های بسیار محدود در ارتباط با خوردن غذا با بریس برای وی وجود دارد. روزی که بریس در دهان بیمار قرار می گیرد، درباره اهمیت اجتناب از خوردن غذاهای خاص و تغذیه مناسب در ارتودنسی که می تواند باعث وارد شدن آسیب یا شکستن بریس شود، به بیمار تذکر داده می شود. در واقع تغذیه در ارتودنسی از موارد بسیار مهم و قابل توجه است.
مواد غذایی مضر در دوران ارتودنسی
لازم نیست در مدت ارتودنسی از تمام غذاهای مورد علاقه خود دست بکشید، بااین حال باید بدانید که با میل کردن بعضی غذاها ممکن است براکت‌ها و سیم‌ها شل شود یا بشکند و با عدم رعایت تغذیه در ارتودنسی ، مدت درمان ناخواسته طولانی شود.
- از جویدن خودکار، مداد و ناخن اجتناب کنید. این عادت‌ها بیش از هر چیز دیگر به بریس آسیب می‌زند.
- از خوردن مواد غذایی چسبناک خودداری کنید.
- مواد غذایی سفت یا ترد را از رژیم غذایی خود حذف کنید.
- از گاز زدن به هر خوراکی دارای هسته، پر کردنی سفت یا در کل مرکز سخت خودداری کنید. برای مثال دنده یا پای مرغ را به دندان نکشید؛ اول گوشت را از استخوان جدا کنید.
- خوراکی را با دندان جدا نکنید. برای مثال سیب را با چاقو به تکه‌های کوچک ببرید و این تکه‌ها را با دندان‌های عقب بجوید.
در کل باید از خوردن مواد غذایی زیر پرهیز کنید:
- ذرت بو داده
- آجیل
- آب نبات سفت و چسبناک
- آدامس
- یخ
- چیپس
- شیرینی‌های سفت
- شکلات سفت یا چسبناک
- گاز زدن غذاهای سفت نیز ممنوع است. مواد غذایی سفتی مانند خوراکی‌های زیر را ابتدا تکه تکه کنید و ببرید:
- سبزیجات خام
- نان تست
- نان
- میوه
- گوشت
- انواع برگر
- ساندویچ
- بلال
مواد غذایی پیشنهادی در دوران ارتودنسی
- نان: برش‌های کوچک نان، بیسکوییت، مافین، نان مکزیکی (تورتیلا)
- لبنیات: پودینگ، ماست، بستنی، پنیر نرم
- گوشت سفید و قرمز: مرغ نرم، برش‌های نازک گوشت قرمز
- غلات: برنج و پاستا
- غذاهای دریایی: ماهی تون، خرچنگ، ماهی سالمون، خار تمام ماهی‌ها باید گرفته شود.
- سبزیجات: سیب زمینی شیرین، نخود سبز، پوره سیب زمینی، انواع سبزیجات بخارپز
- میوه: موز، گلابی، پوره سیب، پرتقال
- شیرینی‌ها یا تنقلات نرم و غیرچسبنده
- هندوانه و طالبی
- انگور
- ژله و کره بادام زمینی
- اسپاگتی، ماکارونی و پنیر و دیگر غذاهای تهیه شده با رشته
رعایت رژیم غذایی سالم و مغذی برای حفظ سلامت دندان و تمام بدن ضروری است. هر چه سالم‌تر باشید، نتیجه بهتری از ارتودنسی خواهید گرفت، چرا که با تغذیه مناسب در ارتودنسی تمام مواد غذایی لازم برای استخوان‌ها و بافت‌های در حال تغییر فراهم می‌شود.
