داشتن یک رژیم غذایی سرشار از انواع ویتامین‌ها و مواد معدنی میتواند به طور طبیعی و تقویت مینای دندان کمک کند و از دندان‌های شما در برابر غذاها و نوشیدنی‌هایی که باعث تولید اسید میشوند محافظت نماید. در بخش زیر به آن دسته از ویتامین‌ها و مواد معدنی اشاره می‌‌کنیم که از مینای دندان محافظت مینمایند و غذاهای سالمی هستند که می‌توانید از آن استفاده کنید.
ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز دهان و دندان
در بخش زیر فهرستی از ویتامین‌ها و مواد معدنی مورد نیاز دهان و دندان و منابع غذایی حاوی آن‌ها را ارائه می‌‌کنیم.
کلسیم
کلسیم و تقویت استخوان‌ها و دندان‌ها کمک میکند و مصرف آن در دوران کودکی اهمیت بسیار زیادی دارد البته بهتر است بدانید که همه افراد در همه دوران‌های زندگی خود به کلسیم برای سلامت دندان و استخوان‌های خود نیاز دارند. هنگامی که سطح کلسیم در بدن کم باشد بدن سعی میکند کلسیم مورد نیاز خود را از دهان و استخوان تهیه کند که این مسئله ریسک پوسیدگی دندان و کرم خوردگی آن را افزایش میدهد. تحقیقات نشان داده است افرادی که در رژیم غذایی آن‌ها به مقدار کافی کلسیم وجود ندارد دو برابر بیشتر از دیگران در معرض خطر التهاب لثه یا بیماری لثه قرار دارند و افرادی که به مقدار کافی از کلسیم استفاده می‌‌کنند از سطح سلامت بالایی برخوردار هستند. معمولا استخوان فک بیشتر در معرض خطر آسیب دیدگی ناشی از کمبود کلسیم قرار دارد و باعث میشود شما در معرض خطر بیماری لثه قرار بگیرید. علاوه بر لبنیات، سبزیجات برگ سبز، کلم بروکلی، ماهی ساردین، بادام درختی، صدف، ماهی سالمون و سبزیجات حاوی مقدار زیادی کلسیم هستند. در صورتی که در رژیم غذایی شما به مقدار کافی کلسیم وجود ندارد باید از مکمل کلسیم استفاده کنید.
ویتامین دی
اهمیت ویتامین دی به اندازه کلسیم است بدن و به این ویتامین نیاز دارد تا بتواند کلسیم مورد نیاز خود را جذب کند و تراکم مواد معدنی استخوان را افزایش دهد. کمبود ویتامین باعث کمبود کلسیم در بدن و دندان میشود و پوسیدگی دندان، رشد ناکافی دندان و بیماری لثه را به دنبال خواهد داشت. بهترین روش برای دریافت ویتامین دی این است که هر روز حداقل به مدت ۱۵ دقیقه در مقابل نور خورشید بنشینید. تخم مرغ، ماهی، روغن جگر ماهی و کنسرو ماهی تن حاوی مقدار زیادی ویتامین دی است. برای دریافت ویتامین دی می‌توانید از غذا و نوشیدنی‌های غنی شده با ویتامین دی از قبیل شیر، آب پرتقال و غلات استفاده کنید.
فسفر
فسفر نیز همانند ویتامین دی برای جذب کامل کلسیم توسط بدن ضروری است تا بتواند سطح سلامت استخوان را افزایش دهد. خوشبختانه اکثر محصولات لبنی حاوی فسفر هستند اما در مکمل‌های کلسیم هیچ گونه فسفری وجود ندارد. غذاهای دریایی از قبیل ماهی ساردین، می‌گو، ماهی تن و سالمون از منابع عالی فسفر محسوب میشوند. در صورتی که قصد دارید فسفور مورد نیاز خود را از غذاهای گیاهی به دست بیاورید می‌توانید از انواع حبوبات، غلات، مغزها و سبزیجات استفاده کنید فسفر همچنین در گوشت و پنیر نیز وجود دارد.
ویتامین سی
این نوع ویتامین به تقویت بافت‌های همبند لثه کمک میکند و میتواند از دندان و لثه شما در برابر بیماری‌ها محافظت نماید. التهاب لثه اولین مرحله از بیماری است که میتواند باعث قرمز شدن لثه به علت التهاب شود به نحوی که لثه متورم شده و به راحتی خونریزی میکند. مصرف انواع مرکبات حاوی مقدار زیادی ویتامین است و شما می‌توانید از انواع پرتقال، گریپ فروت، لیمو شیرین و نارنگی استفاده کنید البته ویتامین سی در سبزیجات برگ سبز، سیب زمینی شیرین، فلفل، کلم بروکلی و حتی کلم برگ نیز یافت میشود.
پتاسیم
پتاسیم همانند ویتامین دی باعث بهبود تراکم مواد معدنی استخوان میشود و میتواند از ضعیف شدن ساختارهای استخوانی بدن از قبیل استخوان فک جلوگیری کند. پتاسیم برای لخته شدن خون ضروری است. پتاسیم یک ماده موثر برای حفظ سلامت لثه است. همان طور که می‌دانید موز سرشار از پتاسیم است البته پتاسیم در سبزیجات برگ سبز، ماست و شیر، پنیر، گوجه فرنگی، سیب زمینی، سیب زمینی شیرین، آووکادو، آلو و لوبیا نیز وجود دارد.
ویتامین آ
این نوع ویتامین بهترین ویتامین برای تقویت بینایی و داشتن پوستی روشن است. مصرف ویتامین آ بهترین روش برای حفظ سلامت غشای مخاطی بدن و جریان بزاق در دهان است. ویتامین آ با حفظ سلامت مخاط دهان از بروز خشکی دهان جلوگیری میکند و باعث میشود دهان به سرعت بهبود پیدا کند. اگر قصد دارید که دهان و لثه سالم داشته باشید بهتر است از انواع ماهی، زرده تخم مرغ، گوشت قرمز و جگر استفاده کنید. سبزیجات برگ سبز از قبیل اسفناج، کلم پیچ، کلم برگ و میوه و سبزیجات زرد رنگ مانند هویج، کدو تنبل، سیب زمینی شیرین و طالبی سرشار از ویتامین آ هستند. این سبزیجات و میوه‌ها حاوی مقدار زیادی بتاکاروتن هستند که در بدن به ویتامین آ تبدیل میشوند.
رژیم غذایی برای حفظ سلامت دندان و دهان
از مصرف انواع شیرینی، شکلات، کربوهیدرات‌های اصلاح شده و نشاسته خودداری کنید
غذاهایی که حاوی مقدار زیادی قند هستند ریسک تشکیل پلاک را افزایش می‌دهند زیرا باکتری‌ها جذب قند موجود در آن‌ها میشوند. اگر شما قصد دارید شیرینی بخورید سعی کنید از شیرینی‌های استفاده کنید که مجبور نیستید مدت زیادی آن را در دهان خود نگه دارید. کارامل، آبنبات و خوراکی‌هایی از این قبیل مدت بیشتری در دهان باقی می‌‌مانند زیرا شما آن‌ها را مک می‌زنید و به این ترتیب دندان آسیب خواهد دید. انواع شیرینی و کیک حاوی مقدار زیادی قند هستند که باعث پوسیدگی دندان میشوند. غذاهایی از قبیل نان، پاستا، کراکر و چیپس حاوی نشاسته هستند که کربوهیدرات‌های اصلاح شده محسوب میشوند و از قند ساخته شده است.
مصرف نوشیدنی‌های گاز دار و آبمیوه را محدود کنید
نوشیدنی‌های گاز دار غیر الکلی حاوی مقدار زیادی قند هستند و آب میوه‌های صنعتی نیز سرشار از قند افزودنی هستند که به دهان و دندان آسیب می‌رساند و باید از مصرف آن‌ها خودداری کنید. نوشیدنی‌های غیر الکلی گاز دار به شدت اسیدی هستند. اسید موجود در مواد غذایی و نوشیدنی‌ها باعث تخریب مینای دندان میشود و ریسک پوسیدگی دندان را افزایش میدهد. اگرچه مصرف آب میوه به طور صحیح باعث سلامت بدن میشود باید بدانید که مصرف میوه و بهره گرفتن از فیبر موجود در آن بهتر از مصرف آب میوه حاوی قند است. اگر قصد دارید که از آب میوه استفاده کنید حتما آب میوه خالص بدون شکر را تهیه نمایید. تحقیقات نشان داده است که احتمال بروز پوسیدگی دندان با مصرف آبمیوه ۱۰۰ درصد طبیعی ناچیز است اما در صورتی که قصد مصرف آب میوه را دارید سعی کنید که میزان تماس آن با دندان‌های خود را کاهش دهید.
میزان مصرف غذاهای اسیدی را کاهش دهید
اسید موجود در مواد غذایی به اندازه نوشیدنی‌های غیر الکلی گاز دار باعث تخریب مینای دندان میشود. خوراکی‌های اسیدی شامل مرکبات مانند لیمو شیرین و لیمو ترش است. گوجه فرنگی، عسل، شراب و ترشی حاوی مقدار زیادی اسید است که میتواند باعث آسیب رساندن به مینای دندان شود. اگرچه مصرف این مواد خوراکی مشکلی برای شما ایجاد نمی‌‌کند بهتر است میزان تماس آن‌ها با دندان‌های خود را به حداقل برسانید تا ریسک تخریب دندان‌های شما کاهش پیدا کند.
آب، شیر، چای سبز و چای سیاه بیشتری مصرف کنید
در اکثر کشورها آب شیر حاوی مقدار زیادی فلوراید است. فلوراید موجود در آب شیر میتواند به تقویت مینای دندان کمک کند. نوشیدن آب میتواند به رفع مواد غذایی باقی مانده بین دندان‌ها کمک نماید. چای سبز و چای سیاه حاوی ترکیباتی هستند که از تشکیل پلاک روی دندان جلوگیری مینمایند. نوشیدن این نوع چای به کاهش التهاب بدن کمک میکند و از بروز بیماری لثه جلوگیری می‌‌نماید اما به خاطر داشته باشید که از شیرین کردن چای خود با قند یا شکر خودداری نمایید.
از سبزیجات و میوه‌های سرشار از فیبر استفاده کنید
مصرف سبزیجات و میوه‌های سرشار از فیبر به تولید بزاق کمک میکند. بزاق یک ابزار دفاعی طبیعی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و پیشگیری از فعالیت باکتری‌ها و تشکیل پلاک روی دندان است. حدود ۲۰ دقیقه بعد از خوردن مواد غذایی، بزاق شروع به خنثی کردن اسیدهایی میکند که به مینای دندان آسیب می‌‌رسانند. برخی از انواع سبزیجات و میوه‌ها از قبیل هویج، سیب و کرفس برای افزایش بزاق دهان سودمند هستند.
از محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست استفاده کنید
محصولات لبنی حاوی مقدار زیادی مواد مغذی مورد نیاز برای سلامت دندان‌ها هستند. کلسیم، پتاسیم و ویتامین دی موجود در لبنیات برای حفظ سلامت دندان‌ها ضروری هستند زیرا دندان‌ها عمدتاً از کلسیم ساخته شده‌اند. کلسیم علاوه بر تقویت دندان‌ها به آن‌ها می‌چسبد و از آسیب رساندن اسید به مینای دندان جلوگیری میکند. اگر بدن شما توانایی تحمل لاکتوز را ندارد می‌توانید از محصولات غذایی غنی از ویتامین و کلسیم از قبیل محصولات سویا استفاده کنید.
آدامس بدون قند بجوید
جویدن آدامس بدون قند بعد از غذا خوردن میتواند به فرآیند تولید بزاق، برطرف شدن باکتری‌ها و جلوگیری از تشکیل پلاک روی دندان کمک کند. اگر دهان شما همیشه خشک است می‌توانید از آدامس برای رفع این مشکل استفاده کنید. شیرین کننده زایلیتول از پوسیدگی دندان جلوگیری میکند. تحقیقات نشان داده است که زایلیتول میتواند از رشد باکتری‌های مضر در دهان جلوگیری نماید. جویدن آدامسی که حاوی قند است ریسک پوسیدگی دندان را افزایش میدهد به همین دلیل باید از آدامسی استفاده کنید که فاقد قند باشد.
نکات مهم در خصوص مراقبت از دندان
رعایت بهداشت دهان و دندان و مراجعه منظم به دندان پزشک میتواند به شما برای داشتن لثه و دندان‌های سالم کمک کند. در بخش زیر به نکاتی اشاره می‌‌کنیم که رعایت کردن آن‌ها میتواند از دهان و دندان شما محافظت کند.
دندان‌های خود را به طور منظم مسواک بزنید
مسواک زدن دندان‌ها به طور منظم در رفع پلاک اهمیت بسیار زیادی دارد. برای آن که از مزایای عالی مسواک زدن دندان بهره مند شوید به نکات زیر توجه کنید:
- از مسواکی استفاده کنید که سر تمیز کننده آن کوچک و انعطاف پذیر است.
- از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید تا از دندان‌های شما در برابر پوسیدگی محافظت کند.
- سطح دندان‌های خود را با دقت مسواک بزنید و از قسمت فوقانی دندان‌های پایین، نوک دندان‌های بالا و دندان‌های عقبی غافل نشوید.
- هر روز مسواک بزنید و اطمینان حاصل کنید که در هر بار مسواک زدن سطح همه دندان‌های شما تمیز میشود.
- به خط لثه خود توجه کنید و به کمک مسواک همه نقاط لثه را تمیز نمایید.
- پس از مسواک زدن دهان خود را به خوبی بشویید.
- حداقل روزی دو بار و هر بار حدود ۲ تا ۳ دقیقه دندان‌های خود را مسواک بزنید.
- حداقل هر سه ماه یک بار مسواک خود را عوض کنید و در صورتی که مسواک شما خراب شده است زودتر اقدام به تعویض آن کنید.
فاصله بین دندان‌های خود را تمیز کنید
استفاده از نخ دندان یا مسواک بین دندانی میتواند به رفع پلاک و ذرات باقیمانده مواد غذایی بین دندان‌ها و زیر خط لثه کمک کند زیرا مسواک نمیتواند به تمیز کردن این نقاط بپردازد. از روش صحیح استفاده از نخ دندان استفاده کنید و در صورتی که هرگونه سوالی داشتید با دندان پزشک خود مشورت نمایید. استفاده از نخ دندان و مسواک زدن نمیتواند همه جرم و پلاک ایجاد شده بین خط لثه و دندان را از بین ببرد و این کار فقط از طریق ابزارهای مخصوص دندان پزشکی و توسط دندان پزشک میسر خواهد بود.
از دهان شویه استفاده کنید
استفاده از دهان شویه حاوی فلوراید میتواند ریسک پوسیدگی دندان را کاهش دهد. برخی از انواع دهان شویه‌های ضد عفونی کننده ریسک تشکیل پلاک روی دندان را کاهش می‌دهند و از بروز بیماری لثه جلوگیری مینمایند. اگر شما از دهان شویه برای تازه شدن تنفس خود استفاده می‌‌کنید با دندان پزشک خود در این خصوص مشورت کنید و اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار دهد. تنفس بد بو دهان میتواند نشانه عدم رعایت بهداشت دهان و دندان باشد. بهترین کار این است که دندان پزشک دهان شویه مناسب را به شما پیشنهاد دهد. همیشه دستور العمل استفاده از دهان شویه را مطالعه کنید سپس از آن استفاده نمایید.
برای چکاپ سالیانه به دندان پزشک مراجعه کنید
دندان پزشک و متخصص بهداشت دهان و دندان می‌توانند به شما برای حفظ سلامت دهان کمک کنند و نکات لازم را در خصوص مراقبت از دندان تمیز کردن آن و برطرف کردن لکه از روی دندان آموزش دهند. هر بار که شما به دندان پزشک مراجعه می‌‌کنید به بررسی مشکلات دهان و دندان شما خواهد پرداخت تا بتواند هر گونه اختلالی را در مراحل اولیه تشخیص دهد و به درمان آن بپردازد. افراد بزرگسال می‌توانند هر سه ماه یک بار یا سالی دو بار به دندان پزشک مراجعه کنند تا وضعیت دهان و دندان و سلامت این قسمت بررسی شود. پیروی کردن از دستورات دندان پزشک کاملا ضروری است. در صورتی که شما در معرض خطر مشکلات دهان و دندان قرار دارید باید به طور مرتب به دندان پزشک مراجعه نمایید. افرادی که سیگار می‌‌کشند، در رژیم غذایی آن‌ها مقدار زیادی قند وجود دارد یا سابقه درمان دندان در گذشت
