چه تفاوتی بین ارتودنسی در سنین کودکی و ارتودنسی معمولی وجود دارد و اصلاً چرا ممکن است کودک ما به ارتودنسی نیاز داشته باشد؟ ارتودنسی در سنین کودکی در درازمدت چه فایده‌ای برای کودک ما میتواند داشته باشد؟ شاید اینها فقط چند مورد از پرسش‌هایی باشد که در ذهن شما در مورد موضوع ارتودنسی پیشگیرانه برای کودکان وجود دارد. به خاطر داشته باشید که کودکان می‌توانند از سن 7 سالگی برای معاینه به متخصص ارتودنسی مراجعه کنند. وقتی که کودک شما به این سن رسید، متخصص ارتودنسی میتواند او را معاینه کرده و مشخص کند که آیا او به ارتودنسی پيشگيري نیاز دارد یا خیر. ارتودنسی کودکان یا سیم کشی دندان کودکان (که با عنوان ارتودنسی مرحله یک نیز شناخته میشود) معمولاً در حدود سن 8 یا 9 سالگی شروع میشود (ارتودنسی مرحله دو در حدود سن 11 سالگی یا بیشتر انجام می‌گیرد). هدف ارتودنسی سنین کودکی آن است که رشد استخوان فک و بعضی از عوارض احتمالی مربوط به فک و دندان از قبیل جلو بودن فک پایینی را اصلاح و يا از تشدید آن جلوگیری کند. علاوه بر آن، ارتودنسی در کودکی به ایجاد فضای کافی برای رشد سالم و منظم دندان‌های دائمی و رفع نیاز احتمالی به کشیدن دندانها در آینده کمک می‌کند. به طور کلی دو نوع ارتودنسی ثابت و متحرک وجود دارد.
چرا کودکان به ارتودنسی نیاز دارند
به علل مختلف مانندِ کجی، هم‌پوشانی دندانها، ازدحام دندانها یا «مال اکولوژن» (اختلاف در اندازه فک بالا و پایین که سبب بد بسته شدن دهان میشود)، کودکان ممکن است به ارتودنسی نیاز پیدا کنند. وقتی فک بالایی از پایینی بزرگ‌تر است، «اُوِر بایت» نامیده میشود و در حالت عکس «آندر بایت» است. گاهی مشکلات فک و دندان پیامدِ پوسیدگی دندان را در پی دارد و کودک دندان خود را زود از دست میدهد. گاهی این مشکلات به سبب تصادفات و عادت‌های بد مانندِ مکیدن شست ایجاد شده‌اند؛ اما در اکثر موارد ارثی هستند. پس اگر فردی در خانواده شما به ارتودنسی نیاز داشت به احتمال زیاد فرزندان شما نیز به این درمان نیاز پیدا خواهند کرد. دندانپزشکِ کودک شما اولین کسی است که مشکل فرزندتان را طی ویزیت‌های منظم درک می‌کند و به شما پیشنهاد می‌کند تا به یک ارتودنتیست مراجعه کنید تا او نوع وسیله لازم برای اصلاح دندان‌های کودکتان را تشخیص دهد. شروع این روند در سنین پایین‌تر به معنای نیاز سریع به ارتودنسی نیست، بلکه به ارتودنتیست شانس تشخیص دقیق مشکل و تعیین بهترین زمان برای شروع درمان را میدهد.
مناسب‌ترین سن ارتودنسی کودکان
مناسب‌ترین سن برای تقبل هزینه ارتودنسی دندان کودکان بهتر است در دختران قبل از 13 سالگی و در پسران قبل از 15 سالگی انجام شود و بهترین سن مراجعه خانواده‌ها برای معاینه ارتودنسی زمان رویش دندان‌های دائمی جلو است.
زمان اولین مراجعه به متخصص ارتودنسی
ملاقات‌های منظم دندان‌پزشكی از ابتدای رویش دندان‌های شیری كودك ضروری است. با رویش اولین دندان دائمی یعنی دندان آسیای اول یا دندان 6، حتی باید مراقبت بیشتری از دندانها صورت گیرد. این دندان بلافاصله بعد از آخرین دندان شیری و در حدود 6 سالگی رویش می‌یابد و بیشترین احتمال ابتلا به پوسیدگی را دارد. آنچه بسیار اهمیت دارد این است كه حتی بچه‌ای كه از نظر كلی هیچ دندان خرابی ندارد و بهداشت بسیار خوبی هم دارد، بهتر است در 6-5 سالگی حتما یك چك‌‌آپ ارتودنسی انجام دهد كه در آن زمان اگر مشكلی وجود دارد تشخیص داده شود؛ او همچنین درمورد هزینه یا خطرات احتمالی ارتودنسی کودکان اطلاعاتی به شما میدهد. پایشی كه هنگام ورود به مدرسه برای بچه‌ها انجام میشود بهتر است شامل دندان‌پزشكی هم باشد و در آن زمان اگر در رشد استخوانی مشكلی وجود داشته باشد چون هنوز زمان كافی برای رشدش وجود دارد، میتوان تغییراتی در آن داد.
روش‌های ارتودنسی برای کودکان
توسعه‌ی کام: توسعه دادن قوس دندانی موجب میشود که دندان‌های جدید فضای کافی برای رشد داشته باشند. در صورتی‌که دندانها فضای کافی برای رشد نداشته باشند ممکن است هرگز از لثه بیرون نزنند و یا به شکل کج رشد کنند. توسعه‌ی کام همچنین از جا به جا شدن فک پایین جلوگیری می‌کند و در صورت عدم انجام ارتودنسی پیشگیری ممکن است فک پایین در هنگام رشد به یک طرف متمایل شود (کج شود) .
انقطاع فک بالا: در اغلب موارد علت جلو آمدن دندان‌های فک پایین این است که فک بالایی به اندازه‌ی کافی به سمت جلو رشد نکرده است. در کودکان میتوان به سادگی استخوان‌های فک را تغییر شکل داد. انقطاع فک بالا موجب میشود که فک بالایی به طور صحیح به سمت جلو رشد داشته باشد تا کودک در سن جوانی با مشکل عدم هماهنگی قرارگیری فک بالا و پایین روی هم، رو به رو نشود و فک پایینی جلوتر از فک بالایی قرار نداشته باشد.
ارتودنسی جزئی: ممکن است در کودکان ۷ تا ۹ سال اگر دندان‌های جلو شلوغ و نامرتب باشند، روی تعدادی از دندانها براکت ارتودنسی گذاشته شود. این دندانها معمولا به سرعت (ظرف ۳ تا ۶ ماه) مرتب می‌شوند و علاوه بر این که دندانها جلو شکل ظاهری بهتری پیدا می‌کنند، فضای کافی برای رشد دندان‌های عقب نیز ایجاد میشود.
نگهدارنده‌ی فضا: نگهدارنده‌های فضا، وسایل ارتودنسی منفعلی هستند که در صورتی که در زمان دست به کار گرفته شوند، موجب می‌شوند دندان‌های دائمی خلفی بسیار صاف‌تر و به شکل طبیعی رشد کنند.
مزایای درمان ارتودنسی اطفال
- افزایش اعتماد به نفس با بهبود زیبایی صورت
- تامین فضا برای دندان‌های در حال رویش یا نامنظم
- ایجاد تناسب صورتی از طریق هدایت رشدی فک
- کاهش ریسک شکستن دندان‌های بیرون‌زده جلویی
- حفظ فضای دندان‌های دائمی نروییده
- کاهش احتمال کشیدن دندان
- کاهش احتمال نیاز به جراحی فک
- ارتقاء سلامت لثه و نسوج نگهدارنده دندانها
- کاهش طول درمان با دستگاه‌های ثابت
مراقبت از بریس‌های ارتودنسی در کودکان
- قرقره کردن آب در دهان قبل از مسواک زدن: به کودک خود بگویید که بعد از غذا خوردن دهان خود را با آب بشوید. انجام این کار باعث میشود که غذای مانده در لا به لای براکت‌های ارتودنسی، خارج شود و سپس دندانها باید به دقت شسته شوند.
- استفاده روزانه از نخ دندان: هر شب به کودک خود کمک کنید که از نخ دندان استفاده کند. کشیدن نخ دندان باعث میشود پلاک‌ها و جرم‌های تازه تشکیل شده در بین دندانها و در نواحی خطوط لثه‌ای از بین بروند و بیش از این پیشرفت نکنند. همچنین با کشیدن نخ دندان میتوان به گوشه‌ها و جاهای پنهان بین دندانها که با مسواک قابل دسترس نیستند، دسترسی داشت.
- استفاده از دهانشویه: بعد از مسواک کردن دندانها و قبل از رفتن به تختخواب از کودک خود بخواهید که دهان خود را با دهانشویه بشوید تا به سلامت دندان‌های او کمک شود.
- مراجعه برای معاینه دندانها، هر شش ماه یکبار: برای چکاپ و تمیز کردن دندانها، هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید. دندانپزشک میتواند به خوبی مشکلات فعلی دندانها را تشخیص داده و مشکلات احتمالی دندانها در آینده را نیز پیش‌بینی کند و به شما اطمینان خواهد داد که دندان‌های کودکتان سالم می‌مانند.
